Kaart (cartografie) - Oblast Amoer (Amur Oblast)

De oblast Amoer (Russisch: Амурская область, Am oe rskaja o blast) of Priamoerje (Приамурье) is een oblast (bestuurlijke eenheid) in Rusland.

De oblast ligt in het federale district Verre Oosten aan de Chinese grens. De grens wordt gevormd door de river Amoer. De belangrijkste zijrivieren zijn de Zeja en de Boereja. Het Stanovojgebergte vormt de grens met de autonome republiek Jakoetië.

Tot aan de zeventiende eeuw was het gebied alleen bewoond door daar reeds aanwezige stammen. In het kader van de Russische expansie naar het oosten trok Vasili Pojarkov in 1643 zuidwaarts vanaf Jakoetsk en bereikte de Amoer. Hij voer deze af tot aan de monding. In 1650 plunderde Jerofej Chabarov de streek Daurië en legde de lokale Daur, Evenken en Duchers de jasak, een belastingplicht op.

Pojarkov beschreef enthousiaste verhalen over het gebied rond de Amoer. Hij meldde vruchtbare valleien, brede rivieren en een overvloed aan sabelmarters en vis. Het land van de Amoer beloofde grote rijkdommen en zou in staat zijn om de inmiddels in Siberië gevestigde forten en nederzettingen te bevoorraden, waardoor de aanvoer van voorraden uit Europees Rusland overbodig zou worden. Dit was dan ook de motivatie voor het stichten van het fort Albazin door Erdei Pavlovich Khabarov in 1650. Khabarov bracht ook een aantal stammen die tribuutplichtig aan de Mantsjoes waren een nederlaag toe.

Dit bracht de Russen onvermijdelijk in conflict met de Qing-dynastie. In 1658 werden de Russische troepen uit de regio van de Amoer verdreven. Er werd echter geen vervolg aan deze actie gegeven, dus diverse Russische kozakkengroepen begonnen er zich daarna weer te vestigen. Het conflict inzake zeggenschap over de belastingplicht van de stammen in de Amoer-vallei belemmerde vooral een uitbreiding van de bonthandel. Lokale stammen wisselden regelmatig van gebied, al naargelang de voorwaarden voor het betalen van belasting aan de Qing dan wel de Russen, minder ongunstig voor hen waren. Dat gaf uiterst onrustige situaties aan een volstrekt niet gemarkeerde grens.

Rond 1680 was bij zowel de Russen als de Mantsjoes het besef doorgedrongen dat beide partijen gebaat waren bij duidelijke en veilige grenzen. De Chinese leizer Kangxi realiseerde zich dat veiligheid verkregen kon worden door het bieden van handelsmogelijkheden aan het Russische rijk en de Russen realiseerden zich dat dit alleen mogelijk was als ze de macht van de Qing-dynastie erkenden.

Bij onderhandelingen voor het verdrag van Nertsjinsk in 1689 gaven de Russen de claim van het behouden van Albazin op. De grens zou getrokken worden ten noorden van de Amoer. Bij de bovenloop van de Argun werd een pilaar opgericht waarin de tekst van het verdrag in het Russisch, Chinees, Mantsjoe, Mongools en Latijn werd gebeiteld. De Russen behielden controle over de gebieden ten noorden van de Argun. Het verdrag werd in 1727 aangevuld en nader gedetailleerd met bepalingen in het Verdrag van Kjachta. Het gebied bleef tot 1858 deel uitmaken van het Chinese keizerrijk.

Het werd echter door de Chinezen maar in geringe mate bevolkt. In de tweede helft van negentiende eeuw verzwakte het Chinese rijk. Rusland maakte hiervan gebruik. Bij het Verdrag van Aigun in 1858 werd het gebied onderdeel van het Russische rijk.

De huidige hoofdstad Blagovesjtsjensk werd in 1858 gesticht, toen ook de oblast Amoer werd geformeerd binnen het gouvernement-generaal Priamoerje. Daarop begonnen zich veel leden van het Amoer-kozakkenleger in het gebied te vestigen. In 1900 was er een conflict met China, waarop alle Chinezen werden gedeporteerd uit Blagovesjtsjensk. Tijdens de Russische Burgeroorlog was het gebied van 1921 tot 1922 onderdeel van de Verre-Oostelijke Republiek. Na de oorlog werd het aanvankelijk als de okroeg Amoer onderdeel van de oblast Verre Oosten en vanaf 1926 van de kraj Verre Oosten. Op 20 oktober 1932 werd de oblast Amoer opnieuw geformeerd.

In de lente van 1969 kwam het hier bijna tot een oorlog met China na jaren van het uiteengroeien van de ideologieën van de Russen en Mao en de ontwikkeling van kernwapens door China in 1964. Het conflict draaide om het eiland Damanski (Chinees: Zhenbao). Bij eerdere ontmoetingen tussen de Chinezen en Russen was de rivier de Oessoeri als grens aangegeven, maar er was niet aangegeven wat met eilanden binnen de rivier zou moeten gebeuren. Het bleef bij een korte hevige grensoorlog, waarbij aan beide zijden vele doden vielen. Door bemiddeling van Hồ Chí Minh vanaf zijn sterfbed kwam het niet tot verdere escalatie. De oorlog is bekend als het Amoerconflict. Het eiland werd in 1991 in het kader van betere verhoudingen uiteindelijk toch aan China gegeven.