Mapa - Kijów (Misto Kyiv)

Kijów (, Kyjiw) – stolica i największe miasto Ukrainy (pod względem liczby ludności oraz powierzchni), leżące nad rzeką Dniepr.

Ma status miasta wydzielonego i jest ośrodkiem administracyjnym obwodu kijowskiego. Stanowi także największy ośrodek przemysłowy i kulturalno-naukowy kraju. Posiada rozwinięty przemysł maszynowy, lotniczy, optyczny, precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny, stoczniowy, chemiczny, lekki, spożywczy i materiałów budowlanych. Miasto jest także ważnym węzłem kolejowym i drogowym. Obsługiwane jest przez dwa międzynarodowe porty lotnicze (Boryspol i Żulany). Znajduje się tu także port rzeczny oraz sieć metra. W Kijowie działa około 20 szkół wyższych (m.in. Uniwersytet im. Tarasa Szewczenki, Akademia Kijowsko-Mohylańska, Narodowy Uniwersytet Techniczny i Narodowa Akademia Muzyczna), mieści się tu również siedziba Akademii Nauk Ukrainy. Do instytucji kultury zaliczają się m.in. Opera Narodowa im. Tarasa Szewczenki, Narodowy Teatr Dramatyczny im. Iwana Franki, Ukraiński Teatr Dramatyczny im. Łesi Ukrainki, Filharmonia Narodowa Ukrainy oraz liczne muzea.

Od IX wieku stolica Rusi Kijowskiej, a po jej rozpadzie – siedziba Księstwa Kijowskiego. Od 1363 roku w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1471 siedziba województwa kijowskiego, a od 1569 miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego. Od 1667 pod władzą Rosji. W latach 1918–1920 stolica Ukraińskiej Republiki Ludowej, w latach 1921–1991 miasto w Ukraińskiej SRR (od 1934 jej stolica). Od 1991 roku stolica niepodległej Ukrainy.

Według danych szacunkowych z początku 2020 roku, miasto liczyło niecałe 3 mln mieszkańców.

Kijów został założony na początku V wieku jako placówka handlowa. W okresie największego rozkwitu Kaganatu Chazarskiego w VIII wieku kaganowi chazarskiemu trybut płaciło 25 plemion i księstw, w tym być może władca Kijowa (Kuaru). Po utworzeniu w IX wieku rzecznego szlaku handlowego od Waregów do Greków łączącego Konstantynopol ze Skandynawią stał się jedną z jego głównych stacji. Od X wieku w Kijowie szlak rzeczny łączył się z lądowym transkontynentalnym szlakiem radanitów (ar-Radanija) wiodącym z hiszpańskiej Andaluzji do środkowej Azji. Wówczas stał się jednym z najbogatszych miast w Europie.

Od IX do XI wieku, znany jako Kanugård, Chunigard lub Känu-gard, był centrum prowadzonego przez Waregów handlu na Rusi. Był jednocześnie głównym składem daniny ściąganej przez wikingów z plemion słowiańskich (862–1240).

W 882 r. Kijów został zdobyty przez wikińskiego władcę Olega Mądrego, który przeniósł do Kijowa swoją siedzibę. W 988 lub 989 r. miał miejsce w Kijowie chrzest Włodzimierza I Wielkiego, uznawany symbolicznie za chrzest Rusi. 14 sierpnia 1018 Bolesław I Chrobry zdobył Kijów podczas wyprawy kijowskiej. Pod koniec IX wieku Kijów został stolicą Rusi Kijowskiej, jednak w 1169 r. stracił swoje znaczenie polityczne. W 1240 r. Gród Jarosława został najechany i zniszczony przez Tatarów, co spowodowało upadek dawnego miasta i początek okupacji mongolskiej.

W 1363 r. książę litewski Olgierd Giedyminowic włączył Kijów do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Litwini pierwszy drewniany zamek zbudowali na Górze Zamkowej w latach 1370–1380. Od tego czasu zaczął się powolny rozwój położonej nad rzeką osady Padół, która przejęła rolę położonego wyżej dawnego Kijowa. Po 1387 roku do miasta wrócił zakon dominikanów, którzy rozpoczęli budowę drewnianej katedry katolickiej. W 1397 roku Kijów stał się siedzibą diecezji katolickiej.

W latach 1471 do 1569 stolica jednego z XI okręgów w składzie województwa kijowskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od roku 1569 do 1659 miasto było stolicą województwa kijowskiego, w składzie małopolskiej prowincji Korony Polskiej, w którym odbywały się sejmiki oraz sądy szlacheckie: ziemskie i grodzkie.

W 1494 r. wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk nadał miastu prawa magdeburskie. Miasto po unii lubelskiej w (1569) roku zostało włączone do Korony Polskiej i było miastem królewskim Rzeczypospolitej. Od tego momentu nastąpił dynamiczny rozwój miasta. W XVI wieku Padół stał się liczniejszy niż Wysokie Miasto i zachował dominującą rolę do XIX wieku.