Mapa - Mjanma (Union of Burma)

Flaga Mjanmy

Mjanma (, trl. Myanma, trb. Mianma), Birma (dawniej oficjalnie: Związek Birmański), nazwa oficjalna Republika Związku Mjanmy, birm. ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်‌, trl. Pyidaungzu Thammada Myanma Naingngandaw) – państwo położone w Azji Południowo-Wschodniej nad Zatoką Bengalską i Morzem Andamańskim, wzdłuż rzeki Irawadi. Graniczy z Chinami, Tajlandią, Indiami, Laosem oraz Bangladeszem. Klimat monsunowy, połowę powierzchni zajmują lasy. Dominującą religią jest buddyzm, a grupą etniczną – Bamarowie, którzy przybyli tu około IX wieku. Początkiem państwowości birmańskiej było powstałe w XI wieku Królestwo Paganu, którego tradycje kontynuowało Taungu, a następnie dynastia Konbaung, pokonana przez Brytyjczyków. Największym miastem jest Rangun, drugie miejsce zajmuje Mandalaj. Gospodarka Mjanmy jest oparta na uprawie ryżu oraz przemyśle spożywczym i drzewnym.

Nazwa „Burma” była używana oficjalnie w czasach kolonialnych, jako nazwa angielskiej kolonii, natomiast naród birmański używał nazwy „Myanma” („Kraj silnych jeźdźców”), bądź jej potocznej wersji „Bamar”. Nazwa ta stanowiła również określenie narodu birmańskiego i to ona posłużyła Brytyjczykom jako podstawa do ukucia własnej wersji i do roku 1989 problem nazewnictwa nie istniał.

Junta wojskowa w 1989 roku przyjęła angielski zapis nazwy kraju „Myanmar” (Union of Myanmar) zamiast dotychczasowej formy „Burma” (Union of Burma), przy czym zmianie nie uległa nazwa birmańska „Myanma”. Mimo zmiany nazwy, nowa forma nie jest uznawana przez część krajów. Zaakceptowały ją jednak ONZ oraz Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ang. Association of South-East Asian Nations, ASEAN).

W Polsce Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych od 2002 roku zalecała używanie tradycyjnej nazwy „Birma” („Związek Birmański”), z zastrzeżeniem, że w tekstach oficjalnych powinno się używać nazwy „Związek Myanmar”, przyjętej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ). W 2011 roku, po zmianie przez władze birmańskie długiej nazwy państwa, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych ustaliła, po uzyskaniu akceptacji Komisji Ortograficzno-Onomastycznej Rady Języka Polskiego, nową nazwę w postaci „Republika Związku Mjanmy”. W tym samym czasie MSZ zaniechał stosowania nazwy „Związek Myanmar”, przyjmując w zamian formę „Republika Związku Mianma”, przy jednoczesnym stosowaniu jako nazwy krótkiej podwójnej formy „Birma/Związek Mianma”. Niemniej stanowisko MSZ nie do końca jest jasno sprecyzowane, gdyż równolegle stosowany jest także zapis „Birma/Myanmar” i „Republika Związku Myanmar”, dawny zapis „Myanmar” i „Związek Myanmar” oraz zapis „Mjanma” i „Republika Związku Mjanmy”.

W 2012 roku Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych ustaliła krótką nazwę państwa Mjanma z zastrzeżeniem, że nazwą wariantową pozostaje Birma. Urząd Publikacji Unii Europejskiej zaleca natomiast stosowanie po polsku w tekstach unijnych podwójnej formy „Mjanma/Birma”, bez stosowania jakiejkolwiek nazwy długiej. Pomimo to, nazwy zalecane przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych zaczął stosować Parlament Europejski.

Polska wymowa nazwy „Myanmar” nie jest ustalona. W wymowie birmańskiej końcowego „r” się nie wymawia ([mjəmà]). Proponowane były różne spolszczenia, mające oddawać przybliżoną wymowę birmańską (Mianma, Mjanma) lub spolszczony zapis angielski (Mianmar, Mjanmar). Wielki słownik ortograficzny PWN zaleca odmienianie nazwy Myanmar (Myanmaru, Myanmarze), co sugeruje wymowę z „r” na końcu. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych zaleciła stosowanie zapisu Mjanma, MSZ zaczęło zaś stosować także formę Mianma – obie bardziej zbliżone do wymowy birmańskiej od dotychczas stosowanej formy Myanmar.