Dolar nowozelandzki

Dolar nowozelandzki
$
Dolar nowozelandzki – oficjalna waluta Nowej Zelandii oraz państw stowarzyszonych z NZ: Niue, i Wysp Cooka, a także terytoriów zależnych od Nowej Zelandii: Tokelau i antarktycznej dependencji Rossa, do której Nowa Zelandia rości pretensje (zawieszone na czas obowiązywania Traktatu Antarktycznego) i brytyjskiej kolonii Pitcairn. Wprowadzony 10 czerwca 1967, nowozelandzki dolar dzieli się na 100 centów i zastąpił w obiegu nowozelandzkiego funta, który dzielił się na 20 szylingów i 240 pensów. Skrót waluty: NZD. Normalnie używa się oznaczenia $, ale gdy konieczne jest uniknięcie możliwości pomyłki, używane jest oznaczenie NZ$ lub potoczna nazwa „kiwi”.

Pierwotnie (w 1967 r.) wprowadzono do obiegu 6 monet o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 50 ¢. Monety o nominałach 1 i 2 ¢ zostały wycofane z obiegu 30 kwietnia 1990. 11 lutego 1991 wprowadzono do obiegu monety o nominałach 1 i 2 $. W listopadzie 2004 nowozelandzki bank centralny ogłosił konsultacje w sprawie wycofania z obiegu monet o nominale 5 ¢, decyzja o wycofaniu została podjęta w marcu 2005. Wraz z wycofaniem z obiegu monet 5 ¢ zostaną wprowadzone nowe, mniejsze monety o nominałach 10, 20 i 50 ¢: nowe monety pojawiły się w obiegu 31 lipca 2006, obecne monety centowe zostały wycofane z obiegu 31 października 2006, ale zachowały swoją wartość nominalną i będą mogły być wymieniane przez nieograniczony czas w siedzibie Reserve Bank of New Zealand.

Na awersie monet umieszczany jest profil królowej Elżbiety II. Dotychczas używane były trzy wzory profilu królowej: młoda do 1985 r., starsza w koronie w latach 1986-1998 i najstarsza od 1999 r. do teraz.

W listopadzie 1990 r., dla uczczenia 150. rocznicy europejskiego osadnictwa na Nowej Zelandii, wprowadzono do obiegu nową monetę o nominale 20 centów. Na rewersie tej monety w miejsce poprzednio widniejącego tam kiwi umieszczono maoryską rzeźbioną figurę, zwaną w języku maoryskim pukaki. Wzór ten został zachowany na monecie 20-centowej po 2006 r.

Monety o nominale 10 centów z 1967 i 1969 r. miały na rewersie dodatkowo napis „one shilling”. Od 1970 r. zrezygnowano z niego.

Kraj (państwo)
  • Niue
    (ang. wym. ) – terytorium stowarzyszone Nowej Zelandii, położone na wyspie koralowej na Oceanie Spokojnym w Polinezji. Nazwa pochodzi od dwóch słów: niu („palma kokosowa”) oraz e („oglądać, patrzeć”).

    Położona jest ok. 2400 km na północny wschód od Nowej Zelandii, w trójkącie utworzonym przez Wyspy Cooka, Tonga oraz Samoa.
  • Nowa Zelandia
    Nowa Zelandia ( [], [], Kraj Długiej Białej Chmury) – państwo wyspiarskie położone na południowo-zachodnim Pacyfiku, w Australazji, na południowy wschód od Australii. Składa się z dwóch głównych wysp (Północnej i Południowej) oraz szeregu mniejszych, w tym wyspy Stewart i wysp Chatham. W skład Nowej Zelandii (a dokładniej w skład królestwa stowarzyszeniowego Nowej Zelandii, połączonego unią personalną z Wielką Brytanią i innymi królestwami stowarzyszeniowymi) wchodzą również terytoria stowarzyszone z Nową Zelandią lub od niej zależne: Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne oraz Tokelau i Dependencja Rossa. Stolicą jest Wellington, natomiast największym miastem jest Auckland, w którym mieszka 1,5 mln osób (ok. 29% ludności państwa).

    Odkrywca Nowej Zelandii, żeglarz holenderski Abel Tasman, nazwał ją „Staaten Landt”, tzn. Ziemia Stanów, na cześć ówczesnych Stanów Generalnych. Nazwa „Nieuw Zeeland” – Nowa Zelandia, pojawiła się 23 lata później na mapie holenderskiej z 1665. Pochodzi ona od nazwy holenderskiej prowincji Zelandia.
  • Tokelau
    Tokelau – terytorium zależne Nowej Zelandii, położone na trzech atolach koralowych, należących do archipelagu wysp Tokelau.

    Tokelau obejmuje grupę wysp składającą się z trzech atoli koralowych: Atafu, Nukunonu i Fakaofo. Czwarta wyspa archipelagu Tokelau, Swains, należy do Samoa Amerykańskiego. Wyspy leżą mniej więcej w połowie drogi między Hawajami a Nową Zelandią, w pasie tajfunów. Nie posiadają żadnych portów morskich, lotnisk.
  • Wyspy Cooka
    Wyspy Cooka (maoryski Wysp Cooka Kūki ʻĀirani) – samorządne terytorium stowarzyszone Nowej Zelandii na południowym Oceanie Spokojnym w Polinezji obejmujące wyspy o tej samej nazwie.

    W skład Wysp Cooka wchodzi 15 atoli i wysp pogrupowanych w dwa łańcuchy: