Esperanto

Esperanto
Esperanto (esperanto: osoba mająca nadzieję, pierwotnie Lingvo Internacia, w tłum. język międzynarodowy) – najbardziej rozpowszechniony na świecie międzynarodowy język pomocniczy. Jego nazwa pochodzi od pseudonimu „Dr. Esperanto” (doktor mający nadzieję), pod którym Ludwik Zamenhof opublikował w 1887 podstawy języka w książce Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny. Jego celem było stworzenie neutralnego i łatwego do nauki języka, przydatnego do międzynarodowej komunikacji, nie zastępującego jednak innych języków narodowych.

Pomimo że żadne państwo nie uznaje esperanto za swój język urzędowy, jest ono używane przez międzynarodową wspólnotę, której wielkość, według różnych źródeł, szacowana jest na od stu tysięcy do dwóch milionów użytkowników (zależnie od poziomu opanowania języka); dla około tysiąca z nich esperanto jest pierwszym językiem.

Esperanto doczekało się także międzynarodowego uznania, w postaci dwóch rezolucji UNESCO, a także wsparcia ze strony znanych osobistości życia publicznego. W setną rocznicę powstania Światowego Związku Esperantystów Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę, w której złożył wyrazy uznania dla kontynuatorów dzieła dr. Ludwika Zamenhofa. W 2014 roku z inicjatywy polskich esperantystów język esperanto został wpisany na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Współcześnie używa się tego języka w podróży, korespondencji, podczas międzynarodowych spotkań, kongresów, dyskusji naukowych (np. w działalności Międzynarodowej Akademii Nauk San Marino), tworzenia oryginalnej literatury oraz jej tłumaczenia, w muzyce, teatrze, kinie, reportażu internetowym i mediach prasowych oraz do tworzenia audycji radiowych i telewizyjnych. Przesłanką wskazującą na popularność języka esperanto jest liczba krajowych organizacji esperantystów (np. Czeski Związek Esperantystów, Polski Związek Esperantystów), jak również duża liczba i różnorodność organizacji tematycznych grupujących esperantystów – zwolenników jakiegoś światopoglądu, ideologii, religii, zawodów, hobby itd. (np. Esperancki Związek Prawniczy, Międzynarodowa Liga Nauczycieli Esperantystów). O popularności esperanto świadczą też liczne i bardzo różnorodne ZEOj (obiekty upamiętniające esperanto i postać Ludwika Zamenhofa) na całym świecie.

Zdecydowana większość słownictwa w esperanto pochodzi z języków zachodnioeuropejskich, jednocześnie ukazując wpływy języków słowiańskich poprzez swoją syntaktykę i morfologię. Morfemy nie podlegają zmianom i można tworzyć z nich ogromną liczbę kombinacji, tworząc zróżnicowane znaczeniowo wyrazy; esperanto ma więc wiele wspólnego z językami analitycznymi, do których zalicza się między innymi chiński. Z drugiej jednak strony, struktura wewnętrzna esperanto w pewnym stopniu odzwierciedla języki aglutynacyjne, takie jak japoński, suahili czy turecki.