Język kreolski haitański
Język kreolski haitański (Kreyòl ayisyen) – język kreolski, który rozwinął się na terenie Haiti poprzez kreolizację języka francuskiego pod silnym wpływem różnych języków afrykańskich.
Posługuje się nim ok. 7,6 mln osób, przede wszystkim na Haiti. Za sprawą emigracji kilka procent jego użytkowników mieszka w innych krajach: Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Francji oraz sąsiednich państwach karaibskich: Dominikanie i na Bahamach.
Wpływy języków afrykańskich są duże, są to m.in. wpływy języka wolof oraz języków z rodziny gbe.
Wyróżnia się dwa główne dialekty języka kreolskiego haitańskiego: fablas oraz plateau.
W 1961 kreolski haitański został uznany za oficjalny język Republiki Haiti, obok języka francuskiego, który był urzędowym językiem kraju od momentu ogłoszenia niepodległości (1803). Wielu Haitańczyków jest dwujęzycznych i swobodnie włada zarówno kreolskim haitańskim, jak i francuskim, przy czym ten drugi język ma wyższy status i jest uważany za język elit. Po francusku tworzy np. jeden z najbardziej znanych pisarzy haitańskich, René Depestre. Ranga języka kreolskiego haitańskiego stale jednak wzrasta, także ze względu na fakt, że coraz więcej rodzimych twórców stara się tworzyć w tym języku, uznając go za element własnej tożsamości. W języku kreolskim haitańskim prowadzone są zajęcia szkolne, wydawana jest prasa i nadawane programy radiowe i telewizyjne.
Posługuje się nim ok. 7,6 mln osób, przede wszystkim na Haiti. Za sprawą emigracji kilka procent jego użytkowników mieszka w innych krajach: Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Francji oraz sąsiednich państwach karaibskich: Dominikanie i na Bahamach.
Wpływy języków afrykańskich są duże, są to m.in. wpływy języka wolof oraz języków z rodziny gbe.
Wyróżnia się dwa główne dialekty języka kreolskiego haitańskiego: fablas oraz plateau.
W 1961 kreolski haitański został uznany za oficjalny język Republiki Haiti, obok języka francuskiego, który był urzędowym językiem kraju od momentu ogłoszenia niepodległości (1803). Wielu Haitańczyków jest dwujęzycznych i swobodnie włada zarówno kreolskim haitańskim, jak i francuskim, przy czym ten drugi język ma wyższy status i jest uważany za język elit. Po francusku tworzy np. jeden z najbardziej znanych pisarzy haitańskich, René Depestre. Ranga języka kreolskiego haitańskiego stale jednak wzrasta, także ze względu na fakt, że coraz więcej rodzimych twórców stara się tworzyć w tym języku, uznając go za element własnej tożsamości. W języku kreolskim haitańskim prowadzone są zajęcia szkolne, wydawana jest prasa i nadawane programy radiowe i telewizyjne.
Kraj (państwo)
-
Haiti
Haiti, Republika Haiti – państwo w Ameryce Środkowej, na Karaibach, zajmujące zachodnią część wyspy Haiti, w archipelagu Wielkich Antyli, którą dzieli z Dominikaną. Na zachodzie i południu otoczone jest przez Morze Karaibskie, a na północy przez Ocean Atlantycki. Powierzchnia kraju wynosi 27 750 km², a liczba ludności – 11 198 240 (2021). Stolicą i największym miastem jest Port-au-Prince.
Haiti to republika z systemem półprezydenckim. Językami urzędowymi są francuski i kreolski haitański. Dawna kolonia francuska, Haiti uzyskało niepodległość w 1804 roku, jako drugie (po Stanach Zjednoczonych) do dziś istniejące państwo w Ameryce. Lata 1957–1986 były okresem dyktatury François „Papa Doc” Duvaliera, a następnie jego syna Jean-Claude'a „Baby Doc” Duvaliera.