ปานามา (Panamá) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐปานามา (República de Panamá) เป็นประเทศที่ตั้งอยู่ทางใต้สุดของภูมิภาคอเมริกากลาง บนบริเวณซึ่งเป็นรอยต่อระหว่างทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต้ มีพรมแดนด้านตะวันตกติดต่อกับประเทศคอสตาริกา ด้านตะวันออกเฉียงใต้ติดต่อกับประเทศโคลอมเบีย ด้านเหนือติดต่อกับทะเลแคริบเบียน และด้านใต้ติดต่อกับมหาสมุทรแปซิฟิก มีเมืองหลวงคือ กรุงปานามาซิตี โดยเป็นเขตเมืองขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศ มีประชากรอยู่อาศัยมากกว่าครึ่งหนึ่งของประชากรทั้งประเทศ
ก่อนการมาถึงของนักสำรวจและนักล่าอาณานิคมชาวสเปนในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ดินแดนซึ่งเป็นปานามาในปัจจุบัน ปรากฏการตั้งถิ่นฐานโดยชนพื้นเมืองหลากหลายเผ่าอยู่ก่อนแล้วไม่น้อยกว่า 10,000 ปี ภายหลังได้รับเอกราชจากจักรวรรดิสเปนในปี ค.ศ. 1821 ปานามาได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของประเทศกรันโกลอมเบียซึ่งก่อตั้งขึ้นในรูปแบบสหภาพ (union) ระหว่างดินแดนในเขตอุปราชแห่งนิวกรานาดาเดิม (โคลอมเบียในปัจจุบัน) เขตการปกครองเอกวาดอร์ และเขตการปกครองเวเนซุเอลา
