Harita - Deyrizor (Deir ez-Zor)

Deyrizor, Deyr-i Zor ya da Der ez-Zor (Arapça: دَيْرُ الزَّوْر‎ Deyrü'z-Zevr, Der Zor), Suriye'nin kuzeydoğusunda Fırat Nehri üzerinde yer alan bir şehirdir. Deyrizor İli'nin başkenti olan şehir Şam'dan 450 km uzaklıkta olup, şehirde 2004 nüfus sayımına göre 239.000 kişi yaşamaktadır.

Deyrizor 1867 yılına kadar küçük bir kasabaydı. O yıldan sonra Osmanlı döneminde büyüdü. 1915 yılında Anadolu'dan tehcir edilen çok sayıda Osmanlı Ermenileri Deyrizor'a getirildi. Günümüzde Deyrizor'da 1991 yılında inşa edilen bir Ermeni Kırımı müzesi ve anıtı bulunmaktaydı, ancak IŞİD tarafından imha edildi.

Fırat Nehri kenarında bulunan kent bir tarım ve hayvancılık merkezidir. Civarda tahıl ve pamuk yetiştirilir. Kentin nüfusunun çoğunluğu Sünni Araplardan oluşur. Ayrıca kentte bir miktar Kürt, Ermeni ve Süryani de yaşamaktadır. 1915 Ermeni Kırımı'nda burada Deyrizor Konsantrasyon Kampı bulunmaktaydı.

Fransa, 1921'de Deir ez-Zor'u işgal etti ve onu büyük bir garnizonun haline getirtti. Bu arada bölge, aristokrat bir ailenin üyesi olan Hac-Fadel Abboud tarafından yerel olarak yönetiliyordu. 1941'de İngiliz liderliğindeki güçler, Deir'e karşı bir savaşı içeren Suriye-Lübnan seferi sırasında Vichy Fransası'nı yenmişler ve bölgenin idaresiyle Özgür Fransız güçlerine teslim ettiler. 1946'da bağımsız Suriye Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu.

Suriye iç savaşından bu yana kentte Suriye Silahlı Kuvvetleri ile Özgür Suriye Ordusu (Suriye Devrimci ve Muhalefet Güçleri İçin Ulusal Koalisyon'a bağlı) ve Irak İslam Devleti gibi diğer muhalefet örgütleri arasında silahlı askeri çatışmalar meydana geldi. ABD, Jabhat Al-Nusra'yı bombardıman kampanyalarına tepki olarak bir terörist örgüt olarak kara listeye aldı.

Deir Ez Zor bölgesi, Doğu Suriye'de kalan az sayıda Suriye Hükûmeti kalesinden iki yıldan fazla bir zamandı. Mayıs 2015'te İslam Devleti militanları, saldırı düzenleyerek Palmyra'yı ele geçirdi. Şehir daha sonra IŞİD tarafından etkin bir şekilde kuşatma altına alındı ve yalnızca nakliye helikopterleri tarafından tedarik edilecek erzaklar bırakıldı. IŞİD günlük olarak Deir ez-Zor Hava Üssüne saldırarak malzemeleri durdurmaya çalıştı. Bununla birlikte, Tuğgeneral Issam Zahreddine önderliğindeki 104. Hava Tugayının seçkin Cumhuriyet Muhafızlarının varlığı nedeniyle, bu girişimlerde başarısız oldu.

Kuşatma, şehirdeki sık sık durgunluk ve yiyeceklerin yetersiz kalmasına yol açtı. Ocak 2015'te Rus Korgeneral Sergei Rudskoi, Suriye II-76 nakliye uçakları üzerinde Rus paraşüt ekipmanı kullanarak Deir ez-Zor'a 22 ton (48.501 kilo) insani yardımın atıldığını söyledi. 2016 yılının sonlarında Suriye hükûmeti, Suriye Kızılayı topluluğu vasıtasıyla kent sakinlerine ücretsiz ekmek kaynakları dağıtmaktaydı. Kuşatılmış 100.000 sivilin çoğunluğu halen devam etmekte olan savaşlardan yoksul ve işsiz kalmaktadır.

17 Ocak 2016'da, şehre kanlı bir saldırıda bulunarak 400 sivili de kaçırdığı söylenen IŞİD'in, şehrin sivil nüfus katliamının yapıldığı bildirildi. Ancak asi aktivistler BBC muhabirlerine büyük ölçekte bir cinayet veya kaçırma yapılmadığını söyledi.

17 Eylül 2016'da, ABD uçakları Dayr Az Zawr'ın hedefini vurdu. Centcom, Rus yetkililer tarafından ABD uçaklarından vurulan hedefin Suriye Arap Ordusu hedefi olabileceği konusunda bilgilendirildiklerinde hava saldırılarını durdurdıklarını açıkladı. RT, 62 Suriyeli Ordu askerinin öldürüldüğünü bildirdi. Suriye Arap Haber Ajansı, ABD hava saldırısının hemen ardından Suriye Ordusu'na yönelik bir ISIS saldırısının başladığını söyledi.

18 Haziran 2017'de İran İslam Devrim Muhafızları Birlikleri (IRGC), Tahran'daki saldırılara karşı o ayın başlarında, Deir ez-Zor Valiliği'ndeki IŞİD kuvvetlerini hedef alarak İran'daki üslerden altı adet orta menzilli balistik füzeyi ateşledi. Operasyon sırasında şehir üzerinden uçan IRGC uçağı tarafından hazırlanan hava videoları, görevin başarısını doğruladı.