Tacikistan (Tacikçe: Тоҷикистон, Tocikiston), resmî adıyla Tacikistan Cumhuriyeti, (Tacikçe: Ҷумҳурии Тоҷикистон) Orta Asya'da denize çıkışı olmayan bir ülkedir. Komşuları güneyde Afganistan, batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan ve doğuda Çin'dir. En büyük etnik grubun Tacikler olduğu ülkede tarihi ve kültürel olarak bölgede varlığını sürdüren Özbekler de bulunmaktadır. Ülkenin bulunduğu alanda Samanîler İmparatorluğu varlığını sürdürmüş. 20. yüzyılın başında Sovyetler Birliği kurulduktan sonra bu birliğin uzantısı olan Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti varlığını sürdürmüştür.
Tacikistan'ın da içinde olduğu bölgedeki yerleşim MÖ 4000 yılına kadar inmektedir. Ülkenin batısı Tunç Çağı'na tarihlenen Baktria-Margiyana Arkeoloji Bölgesi içerisinde yer almaktadır. Kuzey batı Tacikistan'da bulunan ve MÖ 4000 yıllarına kadar yerleşim görülen Sarazm antik kenti UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır. Bu dönemde Aryan halklarının halklarının göçüne sahne olan bölgede MÖ 13. yüzyıldan itibaren Soğd yerleşimi görülmeye başlamıştır. MÖ 6. yüzyılın ortalarında büyük bölümü Ahameniş İmparatorluğu egemenliğine geçen Tacikistan' da, I. Darius döneminde ekonomik ve ticari hayatta büyük oranda gelişti. Büyük İskender tarafından MÖ 330'da Ahameniş İmparatorluğu' nun yıkılmasıyla bölge Makedon krallığının egemenliğine girdi. İskender'in ölümünden sonra Seleukos İmparatorluğu hakimiyeti altına giren Tacikistan toprakları, MÖ 250 yılında satrap Diodotus tarafından kurulan Grek-Baktria Krallığı denetimine girdi. MÖ 150'den itibaren Tacikistan'ın kuzeyindeki Soğdian bölgesine Saka ve Yüeçiler'in göçleri başladı. Bu göçler neticesinde MÖ 125 yılında Grek-Baktria Krallığı yıkılmış ve bölgede şehir devletlerinin egemenliği görülmeye başlamıştır.
