Χάρτης - Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν (Gilgit-Baltistan)

Το Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν (Ούρντου: گلگت بلتستان), παλαιότερα γνωστό ως Βόρειες Περιοχές, είναι η βορειότερη διοικητική επικράτεια στο Πακιστάν. Συνορεύει με το Αζάντ Κασμίρ προς τα νότια, με την επαρχία Χαϊμπέρ Παχτούνχουα προς τα δυτικά, με το βόρειο διάδρομο Ουαχάν του Αφγανιστάν, με την επαρχία Σιντσιάνγκ της Κίνας στα ανατολικά και βορειοανατολικά και με την ινδική πολιτεία του Τζαμού και Κασμίρ στα νοτιοανατολικά. Σύμφωνα με το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών του 1947, το έδαφος είναι μέρος της αμφισβητούμενης περιοχής του Κασμίρ μαζί με το Αζάντ Κασμίρ, το Ακσάι Τσιν, την κοιλάδα Σάκσγκαμ, το Τζαμού, το Λαντάχ και την Κοιλάδα του Κασμίρ.

Το έδαφος του σημερινού Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν έγινε ξεχωριστή διοικητική μονάδα το 1970 με την ονομασία "Βόρειες περιοχές". Δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της πρώην περιοχής Γκιλγκίτ, της περιφέρειας Μπαλτιστάν και αρκετών μικρών πρώην πριγκιπικών κρατών, με μεγαλύτερα τα Χούνζα και Ναγκάρ. Το 2009 χορηγήθηκε περιορισμένη αυτονομία και μετονομάστηκε σε Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν μέσω του διατάγματος αυτοδιοίκησης που υπέγραψε ο πακιστανός πρόεδρος Ασίφ Αλί Ζαρνταρί, ο οποίος στόχευε επίσης στην ενίσχυση του πληθυσμού του Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν. Ωστόσο, οι μελετητές δηλώνουν ότι η πραγματική εξουσία αναλαμβάνει ο κυβερνήτης και όχι ο επικεφαλής υπουργός ή η εκλεγμένη συνέλευση. Ο πληθυσμός του Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν θέλει να συγχωνευθεί στο Πακιστάν ως ξεχωριστή πέμπτη επαρχία και αντιτίθεται στην ενσωμάτωση με το Κασμίρ. Η κυβέρνηση του Πακιστάν απέρριψε το αίτημα των Γκιλγκίτ-Μπαλτιστανών για ένταξη με το Πακιστάν με το σκεπτικό ότι θα διακυβεύσει το αίτημά του για το όλο θέμα του Κασμίρ ώστε να επιλυθεί σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Η περιοχή καλύπτει έκταση 72.871 χλμ² (28.174 τετραγωνικά μίλια) και είναι ιδιαίτερα ορεινή. Έχει υπολογισμένο πληθυσμό 1.800.000 ατόμων το 2015. Η πρωτεύουσα του είναι το Γκιλγκίτ (με πληθυσμό 216.760 κατοίκων). Το Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν φιλοξενεί πέντε από τις 14 κορυφές άνω των 8.000 μέτρων και πάνω από 50 κορυφές άνω των 7.000 μέτρων. Τρεις από τους μεγαλύτερους παγετώνες του κόσμου εκτός από τις πολικές περιοχές βρίσκονται στο Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν. Ο τουρισμός στηρίζεται στη πεζοπορία και ορειβασία, και αυτή η βιομηχανία αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία.

Οι ζωγραφιές σε βράχους που βρίσκονται σε διάφορα μέρη του Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν, ειδικά εκείνες που βρέθηκαν στο χωριό Πασσού του Χούνζα, υποδηλώνουν ανθρώπινη παρουσία από το 2000 π.Χ.. Μέσα στους επόμενους αιώνες, μετά την ανθρώπινη εγκατάσταση στο οροπέδιο του Θιβέτ, η περιοχή αυτή κατοικήθηκε από τους Θιβετιανούς, οι οποίοι προηγήθηκαν των Μπάλτι από το Μπαλτιστάν. Σήμερα το Μπαλτιστάν φέρει ομοιότητα με το Λαντάχ φυσικά και πολιτισμικά (αν και όχι θρησκευτικά). Τα βότανα βρίσκονται κυρίως στις δυτικές περιοχές. Στο Γκιλγκίτ, Τσιλάς, Αστόρ και Ντιαμίρ ομιλείται η γλώσσα Σίνα, ενώ στη Χούνζα και τις ορεινότερες περιοχές ομιλούνται τα Μπορουσάσκι και Χοουάρ. Οι Δάρδες βρίσκουν αναφορά στα έργα του Ηρόδοτου, του Νεάρχου, του Μεγασθένη, του Πλινίου, του Πτολεμαίου, και τους γεωγραφικούς καταλόγους του Πουράνα. Τον 1ο αιώνα ο λαός των περιοχών αυτών ήταν οπαδοί της θρησκείας Μπον, ενώ τον 2ο αιώνα ακολούθησαν τον Βουδισμό. Μεταξύ των ετών 399 και 414, ο κινεζικός βουδιστής προσκυνητής Φασιάν επισκέφθηκε το Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν, ενώ τον 6ο αιώνα η Σομάνα Παλόλα (μεγαλύτερο Γκιλγκίτ-Τσιλάς) κυβερνώνταν από έναν άγνωστο βασιλιά. Ανάμεσα στο 627 και 645, ο Κινέζος βουδιστής προσκυνητής Σουανζάνγκ ταξίδεψε στην περιοχή κατά την επίσκεψη του στην Ινδία.

Σύμφωνα με τα κινεζικά αρχεία της δυναστείας των Τανγκ, μεταξύ του 7ου και 8ου αιώνα, η περιοχή κυβερνώνταν μια βουδιστική δυναστεία που αναφέρεται ως Μπολού (勃律, bólǜ), επίσης μεταγραφόμενη ως Παλόλα, Πατόλα, Μπαλούρ. Πιστεύεται ότι είναι η Δυναστεία Παλόλα Σάχι που αναφέρεται σε μια Βραχμική επιγραφή, και είναι ακόλουθοι του βουδισμού Βατζραγιάνα. Εκείνη τη στιγμή, ο όρος Μικρή Παλόλα (小勃律) αναφερόταν στο Γκιλγκίτ, ενώ ο όρος Μεγάλη Παλόλα (大勃律) χρησιμοποιήθηκε για να αναφερθεί στο Μπαλτιστάν. Ωστόσο, τα αρχεία δεν αποσαφηνίζουν σταθερά τα δύο.