Χάρτης - Άμστερνταμ (δήμος) (Gemeente Amsterdam)

O δήμος του Άμστερνταμ (ολλανδικά: Gemeente Amsterdam), από την 1η Μαΐου 2010, διαιρείται σε 7 αστικά διαμερίσματα (stadsdelen), που πήραν τις ονομασίες τους από τη γεωγραφική τους θέση: Κέντρο (Centrum), Βόρειο (Noord), Νοτιοανατολικό (Zuidoost), Δυτικό (West), Νέο-Δυτικό (Nieuw West), Νότιο (Zuid) και Ανατολικό (Oost). Πριν το 2010, υπήρχαν 14 διαμερίσματα, από τα οποία τρία παρέμειναν ως είχαν, ενώ τα υπόλοιπα συγχωνεύτηκαν σε τέσσερα νέα. Υπάρχει ακόμη ένα διαμέρισμα, η Δυτική Πύλη (Westpoort), που δεν διαθέτει δικό του σχήμα, αλλά διοικείται απ’ευθείας από την ολλανδική κυβέρνηση.

Είναι οργανωμένα ως ξεχωριστοί μικροσκοπικοί δήμοι και διατηρούν σε σημαντικό βαθμό την αυτονομία τους. Η οργάνωση και η διοίκησή τους είναι εντελώς πρωτοποριακή και, η ονοματολογία που χρησιμοποιείται δεν είναι παρόμοια με εκείνη των άλλων ευρωπαϊκών πόλεων. Υπάρχει, βέβαια, κάποια αντιστοιχία, αλλά οι δικαιοδοσίες τους έχουν να κάνουν με το κεντρικό μοντέλο διοίκησης, που είναι αρκετές φορές περίπλοκο και καθαρά «ολλανδικό».

Η δημιουργία τους οφείλεται στην ανάγκη εξυπηρέτησης των μεγάλων απαιτήσεων που έχει μία μεγάλη πόλη. Με την διαίρεση αυτή, κάθε διαμέρισμα αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει τις δικές του υποχρεώσεις. Το διοικητικό σχήμα τους είναι απαράλλαχτο (εξαίρεση αποτελεί η κεντρική εκλογή του «δημάρχου»), με εκείνο των υπολοίπων ολλανδικών δήμων: υπάρχει το Συμβούλιο (Stadsdeelraad) και η Ημερήσια Διαχείριση (Dagelijks Bestuur) με τους νομοθέτες (Wethouders) και έναν Επικεφαλής της Έδρας («δήμαρχο», DB Voorzitter of "Burgemeester"), διορισμένο από το Συμβούλιο του Κράτους (De Raad). Ασκούν τόσο νομοθετική όσο και εκτελεστική εξουσία στην επικράτειά τους. Η δικαιοδοσία τους επεκτείνεται σε όλους εκείνους τους τομείς που, το ολλανδικό κράτος θεωρεί, ότι δεν είναι ανάγκη να παρέμβει σε κεντρικό επίπεδο. Η δημιουργία κατοικιών, η διαχείριση των ανοιχτών χώρων (πάρκα, χώροι αναψυχής, πάρκινγκ κ.ο.κ), τα πολιτιστικά θέματα, ο αθλητισμός, διάφορες εκδηλώσεις, η διευθέτηση θεμάτων των πολιτών, είναι μερικοί από τους τομείς που υπάγονται στις υποχρεώσεις τους. Αντίθετα, η κεντρική διοίκηση αναλαμβάνει τομείς όπως είναι η δημόσια τάξη και τα επονομαζόμενα Καθήκοντα Α (Α-Taken).

Πάντως, το συγκεκριμένο μοντέλο διοίκησης βρίσκεται σε συνεχή δυναμική κατάσταση, αλλάζει δηλαδή κατά καιρούς, σε μια προσπάθεια να βελτιώνονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες. Ήδη στο Ρότερνταμ, που εφαρμόζει το ίδιο μοντέλο με το Άμστερνταμ, έχουν προταθεί σημαντικές αλλαγές για το μέλλον.