Χάρτης - Ταρσός (Tarsus)

Η Ταρσός (τουρκική: Tarsus) είναι πόλη της Μικράς Ασίας στο Βιλαέτι (=Νομαρχία) των Αδάνων, χτισμένη στις όχθες του ομώνυμου ποταμού, περίπου 12 χλμ. από τις ακτές της Μεσογείου. Βρίσκεται επί της σιδηροδρομικής γραμμής Μερσίνης Αδάνων σε κοντινή απόσταση από αυτή (οδικώς μισή ώρα). Ο πληθυσμός είναι 216.382 κάτοικοι (απογραφή 2000), αλλά στη μητροπολιτική περιοχή κατοικούν περίπου 2,75 εκατομμύρια άνθρωποι. Η πόλη χαρακτηρίζεται από την μακραίωνη ιστορία της.

Η Ταρσός κατά πολύ αρχαία παράδοση (Στράβων περί το 673) κτίστηκε σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα εύφορη κοιλάδα εκατέρωθεν των όχθων του ποταμού Κύδνου από τους πλανηθέντες προς αναζήτηση της Ιούς μετά του Τριπτόλεμου Αργείους. Κατά άλλη παράδοση κτίσθηκε όπως και η Αγχιάλη, από τον Βασιλιά της Ασσυρίας Σαρδανάπαλο. Πιο βέβαιο όμως φαίνεται να κτίσθηκε από τον Βασιλιά των Ασσυρίων Σενναχειρείμ περί το 680 π.Χ. προς εξασφάλιση των από νότο κτήσεών του. Ήταν έδρα ίδιου Βασιλέως (Τύραννου) υποτελή του Βασιλέως των Περσών.

Ο Ξενοφών (Αναβ. Ι, 2.23) μνημονεύει τη Ταρσό ως πόλη μεγάλη και ευδαίμονα και ότι καταλήφθηκε από τον Κύρο τον Νεότερο το 401 π.Χ.. Διερχόμενος ο Μέγας Αλέξανδρος από την Ταρσό, και λουσθείς στα παγωμένα νερά του Κύδνου, ασθένησε σοβαρά, σωθείς από τον γιατρό του Φίλιππο τον Ακαρνάτο. Κατά τους χρόνους των διαδόχων (Επιγόνων) ανήκε στους Σελευκίδες, κατά δε τον μεταξύ Καίσαρος και Πομπήιου πόλεμο είχε ταχθεί υπέρ του πρώτου. Κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, η Ταρσός είχε την προσωρινή ονομασία Αντιόχεια (του Κύδνου, καθώς είναι κτισμένη παρά τις όχθες του Κύδνου ποταμού που ήταν και το σύμβολο στα νομίσματά της). Το όνομα αυτό απαντά κυρίως επί Αντίοχου Δ' (175 – 164 π.Χ).

Σε αυτή την πόλη υποδέχθηκε με μεγαλοπρέπεια ο Μάρκος Αντώνιος τη Βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα. Επί Αυγούστου η Ταρσός ήταν “civitas libera”. Εδώ πέθανε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Τάκιτος και εδώ ετάφη ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουλιανός.

Η Ταρσός ήταν ονομαστή για τη φιλολογική και φιλοσοφική σχολή της, αμιλλώμενη εκείνη των Αθηνών και της Αλεξάνδρειας (Στράβων, περί το 673), υπήρξε δε πατρίς των στωικών φιλοσόφων Αντίπατρου, Αρχέδημου, των δύο Αθηνόδωρων, των δύο γραμματικών Αρτεμίδωρου και Διόδωρου, του τραγικού ποιητή Διονυσίδη και άλλων πολλών που ζούσαν στη Ρώμη.

Επίσης στη Ταρσό υπήρχε πολυάνθρωπη ιουδαϊκή παροικία, στην οποία είχε γεννηθεί ο απόστολος Παύλος (Πράξεις θ:11,30, κα:39). Εδώ, στην Ταρσό της Κιλικίας, επί Διοκλητιανού το 290 υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο χιλιάδες χριστιανοί. Πολλών ιερά λείψανα εξ αυτών μεταφέρθηκαν στην Αφρική, όπως κάνει λόγο ο ιερός Αυγουστίνος. Την μνήμη τους εορτάζει η Δυτική Εκκλησία στις 6 Ιουνίου. Κατά τις Σταυροφορίες εδώ πέθανε ο Αυτοκράτορας Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα το 1190.

Στα σωζόμενα ερείπια της αρχαίας πόλης ενήργησαν ανασκαφές Γάλλοι αρχαιολόγοι, τα δε ερχόμενα στο φως ευρήματα μεταφέρθηκαν στο μουσείο του Λούβρου. Διασώθηκαν επίσης νομίσματα της αρχαίας Ταρσού, στατήρας εξ ηλέκτρου του 6ου αιώνα π.Χ. με παράσταση μιας δάμαλης θηλαζόμενη υπό μόσχου, και στατήρας εξ αργύρου του 500 – 450 π.Χ. με την αυτή παράσταση (ίσως έμβλημα της πόλης;) καθώς και πλείστα άλλα που είχαν κοπεί υπό τους Σατράπες Τυριβάζου, Ορόντα, Φαρνάβαζου κ.ά. καθώς και επί Σελευκιδών τότε που η Ταρσός ήταν μία εκ των βασιλικών νομισματοκοπείων και επί των ρωμαϊκών χρόνων.