Armeens

Armeens
Het Armeens (Հայերեն, hayerēn) is een zelfstandige tak van de Indo-Europese taalfamilie. Het Armeens is de ambtstaal van de republiek Armenië en Nagorno-Karabach. Daarnaast wordt de taal ook gesproken door zo'n 6 miljoen mensen in de Armeense diaspora.

Er zijn drie vormen van het Armeens.

* Oudarmeens

* Nieuwarmeens

* Oost-Armeens

* West-Armeens

Het Armeens heeft ongeveer 9 miljoen sprekers. Daarvan wonen er iets meer dan 3 miljoen in Armenië en zo'n 140.000 in Nagorno-Karabach. Daarnaast zijn er Armeense minderheden in o.a. Rusland (2.900.000), de Verenigde Staten (1.500.000), Syrië (320.000), Georgië (248.900), Iran (170.800), Libanon (150.000), Oekraïne (100.000), Frankrijk (70.000), Duitsland (60.000), Turkije (60.000), Irak (60.000), Canada (35.700), Jordanië (8.000), Israël (3.000) en Cyprus (2.740). Voor de Armeense genocide werd er Armeens gesproken door zo'n 5 procent van de bevolking in het Ottomaanse Rijk.

Land (geografie)
  • Armenië
    Armenië (Armeens: Հայաստան, Hajastan), officieel de Republiek Armenië (Armeens: Հայաստանի Հանրապետություն, Hajastani Hanrapetut῾jun), is een bergachtig land in de Zuidelijke Kaukasus, gelegen in het noordoostelijke deel van het Armeense Hoogland.

    Geografisch gezien behoort het land tot Azië, maar in culturele en historische zin beschouwt het zich als behorend tot Europa en noemt zich (net als Georgië) een Europees land.
  • Azerbeidzjan
    Azerbeidzjan (uitspraak: ; Azerbeidzjaans: Azərbaycan), officieel de Republiek Azerbeidzjan (Azərbaycan Respublikası), is het grootste en dichtstbevolkte land in de Kaukasus. Azerbeidzjan ligt op de grens van Oost-Europa en West-Azië. Het land grenst aan de Kaspische Zee in het oosten, Iran in het zuiden, Armenië in het westen, Georgië in het noordwesten en Rusland in het noorden. De Azerbeidzjaanse exclave Nachitsjevan grenst aan Iran in het zuid- en zuidwesten, Turkije in het westen en Armenië in het noordoosten. Ook tientallen eilanden in de Kaspische Zee behoren territoriaal gezien tot Azerbeidzjan.

    De waterscheiding van de Kaukasus, die dwars door Azerbeidzjan loopt, wordt traditioneel beschouwd als de grens tussen Europa en Azië. Azerbeidzjan is mede-oprichter van de Turkse Raad.
  • Georgië
    Georgië (uitspraak: [ɣeˈjɔrɣijə]; Georgisch: საქართველო, Sakartvelo) is een land in de Zuidelijke Kaukasus met een oppervlakte van 69.700 km² en 3,7 miljoen inwoners, gelegen op het grensvlak van Oost-Europa en West-Azië. Het land grenst aan Rusland, Turkije, Armenië, Azerbeidzjan, en de Zwarte Zee. De hoofdstad is Tbilisi. De Georgische bevolking is in meerderheid christelijk en behoort hoofdzakelijk tot de Georgisch-Orthodoxe Kerk (83%). Het land was tussen 1921 en 1991 een van de vijftien republieken van de Sovjet-Unie, tot het zich op 9 april 1991 onafhankelijk verklaarde.

    Georgië is lid van de Raad van Europa, de OVSE, Eurocontrol, de Organisatie voor Economische Samenwerking in het Zwarte Zeegebied, en de GUAM. Sinds 2008 is Georgië een officieel aspirant-lid van de NAVO. De relaties met de Europese Unie zijn via het Oostelijk Partnerschap versterkt en hebben geleid tot een Associatie- en vrijhandelsverdrag met de EU (2014), visumvrij reizen met de Schengen zone (2017) en samenwerkingsovereenkomsten met de EU agentschappen Europol (2015) en Eurojust (2019). Op 3 maart 2022 vroeg het land gelijktijdig met Oekraïne en Moldavië het lidmaatschap voor de Europese Unie aan.
  • Libanon
    Libanon (Arabisch: لبنان, lubnān; Hebreeuws: לבנון; Frans: Liban), officieel de Republiek Libanon (Arabisch: الجمهورية اللبنانية, Al-Jumhūriyyah al-Lubnāniyyah, Frans: République libanaise), is een klein en dichtbevolkt land gelegen aan de uiterste oostkust van de Middellandse Zee in Azië. In het zuiden grenst het aan Israël en in het oosten en noorden aan Syrië.

    Het land behoort tot de Arabische Liga.
  • Mesopotamië
    Mesopotamië (Oud-Grieks voor tussen de rivieren) of Tweestromenland, (Aramees: Beth Nahrin ܒܝܬ ܢܗܪܝܢ, Arabisch: بلاد مابين النهرين, Bilad ma bayn Al-Nahrayn of بلاد الرافدين, Bilad ar-Rafidayn, Grieks: Μεσοποταμία, Perzisch: بین‌النهرین ook بِینُ الْنَهرِین of میانْ دو رود, Turks: Mezopotamya) is het gebied rond de rivieren Tigris (ca. 1900 km) en Eufraat (ca. 2800 km lang). Het vormt het kerngebied van de huidige staat Irak en besloeg verder het noordoosten van het huidige Syrië en delen van Turkije. Het was in nauw contact met Elam in huidig Iran en Dilmun, het huidige Bahrein.

    In geschiedkundige werken worden in Mesopotamië vaak Assyrië in het noorden en Babylonië in het zuiden onderscheiden, geografische aanduidingen die echter niet altijd met staten overeenkwamen. Babylonië bestond oorspronkelijk uit twee delen, het zuidelijke Soemer en wat noordelijker Akkad. In de loop van de geschiedenis slibde de delta steeds verder aan. Die streek wordt het Zeeland genoemd.
  • Syrië
    Syrië, officieel de Arabische Republiek Syrië (Arabisch: الجمهورية العربية السورية, al-Dzhumhūriyya al-ʿarabiyya as-sūriyya), is een land in Azië. Het grenst in het westen aan de Middellandse Zee, in het noorden aan Turkije, in het oosten en zuidoosten aan Irak, in het zuiden aan Jordanië en in het zuidwesten aan Libanon en Israël. Een deel van Syrië, de Golanhoogvlakte, is door Israël geannexeerd. De Eufraat doorsnijdt het land van noordwest naar zuidoost. De hoofdstad is Damascus. Andere grote steden zijn Aleppo, Homs, Hama en Latakia.

    De moderne Syrische staat werd opgericht na de Eerste Wereldoorlog als een Frans mandaatgebied. Het kreeg onafhankelijkheid in april 1946. De post-onafhankelijkheids-periode was tumultueus en een groot aantal militaire staatsgrepen en pogingen tot staatsgrepen in het land vond plaats tussen 1949 en 1971. Tussen 1958 en 1961 had Syrië een unie met Egypte, die beëindigd werd door een militaire coup.