Waals

Waals
Het Waals (Walon) is een Romaanse streektaal die in het grootste deel van Wallonië gesproken wordt door een deel van de bevolking. Waals wordt ook gesproken in de regio Givet in het Franse deel van de Ardennen. Volgens schattingen zijn er in totaal 600.000 sprekers.

Het Waals maakt deel uit van de zogenoemde oïl-talen (een taalsubgroep waartoe ook het Frans behoort), maar is eigenlijk geen variant van het Frans.

Beide talen (en ook andere oïl-talen) ontstonden in verschillende streken van het Noord-Gallo-Romeinse gebied, tussen de 8e en de 12e eeuw. Ze komen uit het Latijn, dat naar het huidige België was gebracht door soldaten, handelaars en 'kolonisten' uit Rome.

Het Waals heeft een Keltisch en Germaans substraat. Het is de Romaanse taal die het duidelijkst sporen van Germaanse invloed draagt. Op 100 Waalse klassieke woorden zouden 90 van Latijnse oorsprong zijn, 9 van Germaanse en 1 van Keltische. Maar het heden ten dage gesproken Waals bevat ook een heleboel Franse woorden, ingevoerd met weinig fonologische adaptatie, sinds de Franse Revolutie, en nog meer sinds de 20e eeuw.

Het Waals is misschien wel de best overgeleverde oïl-taal in de schaduw van het Frans. Het is een van de 500 talen die hoogstwaarschijnlijk zullen uitsterven in de 21ste eeuw.

Er zijn andere kleinere belgo-Romaanse talen of dialecten in Wallonië: het Picardisch (Bergen-Doornik), het Gaumais (Virton) en het Champenois (Beneden-Semois). Soms wordt het woord "Waals" gebruikt voor de vier groepen samen, als synoniem voor belgo-Romaanse dialecten.

De term "Waals" is eveneens in gebruik voor het Belgisch-Frans, wat tot verwarringen kan leiden.