Mapa - Saloniki (Dimos Thessaloniki)

Saloniki (, Tesaloniki ), hist. Tesalonika (, Thessaloníkē,w kontekście ) – miasto w północnej Grecji, nad Zatoką Salonicką (Morze Egejskie). Drugie co do wielkości (po Atenach) miasto Grecji. Siedziba administracji zdecentralizowanej Macedonia-Tracja, regionu Macedonia Środkowa, jednostki regionalnej Saloniki i gminy Saloniki. W 2011 Saloniki liczyły 315 196 mieszkańców, a cały zespół miejski około 790 tys. mieszkańców.

Saloniki to ośrodek administracyjny największego greckiego regionu Macedonia, nieoficjalnie, przez Greków nazywany współstolicą lub stolicą Macedonii (greckiej ). Prężne i z tradycjami centrum naukowo-akademickie, miejsce licznych kongresów i wystaw międzynarodowych, węzeł transbałkańskich autostrad.

Do początków XX wieku Saloniki były wielonarodowościową metropolią, gdzie koegzystowały ze sobą liczne ludy tej części Śródziemnomorza. W początkach XX wieku najliczniejsi byli tu starozakonni żydzi, następnie muzułmanie, potocznie - acz zwykle nieściśle - określani ówcześnie jako Turcy, ludność greckoprawosławna (Grecy i Arumuni), Słowianie bałkańscy (Macedończycy i Bułgarzy), Ormianie i także wiele mniejszych.

Pretensje do Salonik i terenów aż po Olimp wysuwali politycy Bułgarii i Macedonii Północnej. Od 1992 do 2019 roku trwał konflikt grecko-macedoński dotyczący formy nazwy północnego sąsiada Grecji oraz interpretacji historii. Zarówno Macedończycy-Słowianie, jak i Macedończycy-Grecy uważają się bowiem za spadkobierców starożytnej Macedonii.

Prawidłowa polska nazwa to Saloniki z gr. η Θεσσαλονίκη (Tesaloniki). W języku greckim Θεσσαλονίκη to liczba pojedyncza, rodzaju żeńskiego, od imienia księżniczki Tessaloniki. Wymową starożytną było Thessalonike.

Egnatia to rzymska nazwa miasta, garnizonu i mieszczącego się tu sztabu dla wschodniej części imperium. Nazwa miasta Egnatia do dziś chętnie używane jest w Grecji, w nazewnictwie poważnych przedsięwzięć gospodarczych: publicznych, prywatnych i kapitału mieszanego. Przykładem jest nazwa najdłuższej greckiej autostrady: Via Egnatia.

W kontekście języka staro-cerkiewno-słowiańskiego używa się nazwy Sołuń, a świętych Cyryla i Metodego nazywa się też „braćmi sołuńskimi”.