Język - Język niemiecki

Język  >  Język niemiecki

Język niemiecki

Język niemiecki (niem. , ) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich. W lingwistyce traktuje się go jako grupę kilku języków zachodniogermańskich, które często są określane jako języki niemieckie; standardowy język niemiecki (Standard Hochdeutsch) oparty jest na Biblii Marcina Lutra, która z kolei opiera się na języku mówionym w Górnej Saksonii i Turyngii.

W skład języków zachodniogermańskich, które przede wszystkim ze względów politycznych, a nie lingwistycznych są powszechnie uważane za „jeden język niemiecki” wchodzą:

* alemański (Szwajcaria, Liechtenstein, Alzacja, Szwabia, w tym południowa część landu Badenia-Wirtembergia i Vorarlberg)

* bawarski (Górna Bawaria, Dolna Bawaria, Górny Palatynat, Południowy Vogtland, Austria – oprócz kraju związkowego Vorarlberg, Samnaun w Gryzonii, Prowincja Bolzano, dawniej także część Szumawy i Lasu Czeskiego na terenie Czech i Moraw)

* górnofrankijski (Frankonia),

* środkowofrankijski, zwany też zachodniośrodkowoniemieckim (Hesja, Palatynat, mowa okolic Kolonii i wschodniej Mozeli),

* wschodniośrodkowogórnoniemiecki (do którego można zaliczyć „Standard Hochdeutsch”, oraz gwary z obszaru Górnej Saksonii, Turyngii, Anhaltu, południowej Brandenburgii oraz ze Śląska; dawniej również Prusy Górne, Sudety) oraz

* dolnoniemiecki (Dolna Saksonia, Meklemburgia, północna Brandenburgia, Pomorze – obecnie tylko Przednie, dawniej również Prusy Dolne; historycznie również język niderlandzki (dolnofrankijski), a za nim afrikaans stanowią odmianę języka dolnoniemieckiego ).

Country

Namibia

Namibia, Republika Namibii (ang. Republic of Namibia, afr. Republiek van Namibië, niem. Republik Namibia) – państwo w południowo-zachodniej Afryce, leżące nad Oceanem Atlantyckim (długość wybrzeża – 1572 km). Graniczy z Angolą (długość granicy 1376 km), Botswaną (1360 km), RPA (967 km) oraz Zambią (233 km). Do 1968 Namibia funkcjonowała pod nazwą Afryka Południowo-Zachodnia.

Większość powierzchni Namibii zajmuje rozległy wewnętrzny płaskowyż, położony na wysokości 700–1500 m n.p.m. Jego najwyższym punktem jest szczyt Brandberg 2574 m n.p.m. Płaskowyż opada na zachodzie stromym progiem ku wąskiej nadbrzeżnej nizinie, gdzie ciągnie się pustynia Namib. Na południu płaskowyż ogranicza dolina rzeki Oranje, a od wschodu kotlina Kalahari.

Austria

Austria (niem. Österreich, ), Republika Austrii (niem. Republik Österreich, ) – państwo położone w Europie Środkowej, federacja dziewięciu krajów związkowych ze stolicą w Wiedniu. Od 1995 Austria należy do Unii Europejskiej.

* niem. Österreich ze starowysokoniemieckiego ôstarrîhhi, znaczące „państwo na wschodzie”. W IX wieku terytorium było wschodnią częścią imperium Franków, a także wschodnimi rubieżami osadnictwa niemieckiego na terenach Słowian. Za czasów Karola Wielkiego i w czasie wczesnego średniowiecza tereny te nazywano marchia orientalis (Marchia Wschodnia), co w lokalnym języku przyjęto jako właśnie ôstarrîhhi. To słowo po raz pierwszy pojawia się na dokumencie z 996 roku. Nazwy Ostmark (Marchia Wschodnia) używały hitlerowskie Niemcy po aneksji Austrii.

Belgia

Belgia, Królestwo Belgii (nid. Koninkrijk België, fr. Royaume de Belgique, niem. Königreich Belgien) – państwo federacyjne w zachodniej Europie, w południowych Niderlandach. Belgia jest członkiem Unii Europejskiej, ONZ oraz NATO.

Graniczy od zachodu z Francją (620 km), od południa z Luksemburgiem (148 km), od wschodu z Niemcami (167 km) i od północy z Holandią (450 km). Łączna długość granic lądowych wynosi 1385 km, ponadto istnieje 64 km fragment wybrzeża Morza Północnego. Podzielona jest na trzy strefy językowe: francuską, niderlandzką i niemiecką.

Dania

Dania, Królestwo Danii (duń. Kongeriget Danmark) – państwo położone w Europie Północnej (Skandynawia), najmniejsze z państw nordyckich. W jej skład wchodzą też formalnie Grenlandia oraz Wyspy Owcze, które posiadając szeroką autonomię tworzą z kontynentalną Danią Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet). Dania graniczy od południa z Niemcami, zaś przez cieśninę Sund sąsiaduje ze Szwecją. Od 1973 należy do Unii Europejskiej.


Islandia

242x242px Islandia (isl. Ísland, wym. ; Republika Islandii, isl. Lýðveldið Ísland ) – państwo położone w Europie Północnej, na wyspie Islandia i kilku mniejszych wyspach, m.in. archipelag Vestmannaeyjar w północnej części Oceanu Atlantyckiego. Stolicą państwa jest Reykjavík. Islandia jest jednym z krajów nordyckich.


Liechtenstein

Liechtenstein, Księstwo Liechtensteinu (niem. , ) – małe górskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią. Główną rzeką jest Ren, a stolicą Vaduz. Liechtenstein jest krajem podwójnie śródlądowym. Należy do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz strefy Schengen.

Liechtenstein położony jest nad górnym Renem, w Alpach. Cała granica zachodnia państwa przebiega wzdłuż biegu Renu, wschodnia zaś wyznaczana jest przez łańcuchy alpejskie. Najwyższym szczytem Liechtensteinu jest Grauspitz o wysokości 2599 m n.p.m.

Luksemburg

Luksemburg, Wielkie Księstwo Luksemburga (luks. Lëtzebuerg, Grousherzogdem Lëtzebuerg; niem. Luxemburg, Großherzogtum Luxemburg; fr. Luxembourg, Grand-Duché de Luxembourg) – państwo, położone w Europie Zachodniej. Graniczy z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz NATO.

Luksemburg to kraj o powierzchni 2586 km².

Niemcy

Niemcy; Republika Federalna Niemiec, RFN (niem. Deutschland; Bundesrepublik Deutschland, BRD,, ) – państwo federacyjne położone w zachodniej i środkowej Europie. Składa się z 16 krajów związkowych (landów), a jego stolicą i największym miastem jest Berlin. Państwo ma powierzchnię 357 386 km² i panuje w nim klimat umiarkowany. Z około 83 milionami mieszkańców jest najludniejszym państwem Unii Europejskiej. Stanowi czołowe pod względem gospodarczym i politycznym państwo Europy. Stanowi część strefy Schengen i strefy euro, jest członkiem ONZ, OECD, G7, G20. Po Stanach Zjednoczonych Niemcy są drugim krajem docelowym migracji na świecie.

W starożytności tereny obecnych Niemiec zamieszkiwały plemiona Bałtów i Celtów. Germanie (w obecnym rozumieniu tej nazwy) zamieszkiwali południowo-zachodnią Skandynawię i Jutlandię. Zanim zostali po raz pierwszy wzmiankowani w źródle historycznym, zaczęli migrować wzdłuż wybrzeży Bałtyku i na południe. W początkach średniowiecza,w VI wieku, w zapisach kronikarzy pojawiła się nazwa Słowianie. Na terenie współczesnych Niemiec zamieszkiwali oni przede wszystkim ziemie nad Łabą i na wschód od niej. Słowiańskie osadnictwo miało też miejsce na terenie dzisiejszej Bawarii (Bavaria Slavica). W późniejszych wiekach Słowianie ulegli germanizacji. W X wieku terytoria niemieckie uformowały centralną część Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W XVI wieku północne Niemcy stały się centrum reformacji protestanckiej, podczas gdy części południowe i zachodnie pozostały katolickie. Różnice religijne doprowadziły do licznych konfliktów, na przykład do wojny trzydziestoletniej. Okupacja kraju w okresie wojen napoleońskich doprowadziła do rozwoju pangermanizmu i, w rezultacie, do zjednoczenia Niemiec w 1871 roku. Nowe niemieckie cesarstwo zostało zdominowane przez Prusy. W wyniku I wojny światowej i rewolucji w latach 1918–1919 Niemcy stały się Republiką Weimarską, a część ich dawnych ziem została podzielona przez traktat wersalski. W 1933 roku wielki kryzys doprowadził do powstania III Rzeszy. Następne lata zostały zdominowane przez narodowy socjalizm i działania zbrojne podczas II wojny światowej. Po 1945 roku Niemcy zostały podzielone przez zwycięskich w wojnie aliantów, w wyniku czego powstały dwa państwa: Niemiecka Republika Demokratyczna i Republika Federalna Niemiec. Ich zjednoczenie nastąpiło w 1990 roku.

Szwajcaria

Szwajcaria, Konfederacja Szwajcarska (łac. Helvetia, Confoederatio Helvetica, niem. Schweiz, Schweizerische Eidgenossenschaft, fr. Suisse, Confédération suisse, wł. Svizzera, Confederazione Svizzera, romansz Svizra, Confederaziun svizra) – państwo federacyjne w Europie Zachodniej. Jest jednym z niewielu państw, w których obowiązują szeroko stosowane formy demokracji bezpośredniej. Szwajcaria od kongresu wiedeńskiego w 1815 roku jest państwem neutralnym. Do Organizacji Narodów Zjednoczonych przystąpiła dopiero 10 września 2002 po przegłosowaniu tej decyzji w referendum minimalną większością 52% głosów.

Nie jest częścią Unii Europejskiej ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w 2001 roku Szwajcarzy w referendum zdecydowanie (77% głosów przeciw) odrzucili nawet samą koncepcję rozpoczęcia rozmów o akcesji. Posiada jednak specjalne dwustronne stosunki z UE, dzięki czemu uczestniczy w wybranych inicjatywach (np. układ z Schengen) oraz dopłaca do budżetu unijnego. Szwajcaria formalnie nie ma stolicy, jej funkcję de facto pełni jednak Berno, będące siedzibą rządu.

Włochy

Włochy, Republika Włoska – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz wielu organizacji, m.in.: NATO, należące do siedmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G7.

Nazwa Włochy jest używana wyłącznie w języku polskim.

Argentyna

Argentyna (hiszp. Argentina, ), oficjalnie Republika Argentyńska (hiszp. República Argentina, wym. ) – państwo w Ameryce Południowej, nad południowym Atlantykiem. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Argentyna rości pretensje do archipelagu Falklandów oraz części Antarktydy. Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) jest związana z legendą o górach pełnych srebra która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy.

Argentyna zajmuje jedno z najwyższych miejsc w rankingach Wskaźnika rozwoju społecznego, PKB per capita i jakości życia pośród krajów Ameryki Łacińskiej. Według statystyk Banku Światowego argentyński Produkt Krajowy Brutto zajmuje 21 miejsce na świecie a według Międzynarodowego Funduszu Walutowego biorąc pod uwagę parytet siły nabywczej argentyńska ekonomia zajmuje 25 miejsce na świecie. Argentyna jest członkiem – założycielem Unii Narodów Południowoamerykańskich oraz Mercosur, a także członkiem Organizacji Państw Iberoamerykańskich, Banku Światowego, Światowej Organizacji Handlu. Oprócz tego jest również jednym z trzech krajów Ameryki Łacińskiej wchodzących w skład grupy G20. Według analityków kraj ten zaklasyfikowany jest do rynków wschodzących, ze względu na wielkość, wysoki wzrost gospodarczy, poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych czy eksport w całości wytworzonych usług i towarów. Jest uznawana jako lokalne mocarstwo z bardzo wysokim wskaźnikiem rozwoju społecznego.

Język

German language (English)  Lingua tedesca (Italiano)  Duits (Nederlands)  Allemand (Français)  Deutsche Sprache (Deutsch)  Língua alemã (Português)  Немецкий язык (Русский)  Idioma alemán (Español)  Język niemiecki (Polski)  Tyska (Svenska)  Limba germană (Română)  ドイツ語 (日本語)  Немски език (Български)  독일어 (한국어)  Saksan kieli (Suomi)  Bahasa Jerman (Bahasa Indonesia)  Vokiečių kalba (Lietuvių)  Tysk (Dansk)  Němčina (Česky)  Немачки језик (Српски / Srpski)  Saksa keel (Eesti)  Nemčina (Slovenčina)  Német nyelv (Magyar)  Njemački jezik (Hrvatski)  Nemščina (Slovenščina)  Vācu valoda (Latviešu)  Γερμανική γλώσσα (Ελληνικά) 
 mapnall@gmail.com