Język aragoński
Język aragoński (arag. ) – język zachodnioromański, używany obecnie przez około 11 tysięcy osób mieszkających w prowincji Huesca na obszarze autonomicznego regionu Aragonii w północnej Hiszpanii oraz przez 20 tysięcy osób jako drugi język. Z powodu długotrwałego braku formy standardowej nazywany jest dialektem aragońskim, niektóre źródła kwalifikują go jako odmianę języka hiszpańskiego.
Aragoński wyodrębnił się, około VIII wieku naszej ery, z jednego z dialektów łaciny używanego w Pirenejach, posiadającego liczne zapożyczenia z języka baskijskiego. Dzięki rozwojowi terytorialnemu królestwa Aragonii język ten rozprzestrzeniał się głównie w kierunku południowym.
Połączenie z Aragonią obszarów Katalonii spowodowało dwujęzyczność królestwa (na zachodzie mówiono aragońskim, a na wschodzie – katalońskim). Co więcej, kataloński był częściej niż aragoński przyjmowany przez ludność zamieszkującą nowe obszary zajmowane przez królestwo (jak choćby Baleary).
Unia Aragonii i Kastylii spowodowała dalszy zanik języka aragońskiego. Choć porozumiewało się nim wiele osób, jego użycie ograniczało się jedynie do sytuacji nieformalnych. Nowa władza chciała pokazać swą siłę poprzez narzucenie swej mowy.
Najbardziej tragicznym czasem w historii aragońskiego był okres dyktatury generała Franco w XX wieku. Dzieci w szkołach bito za mówienie w tym języku, a prawo zabraniało używania jakiegokolwiek języka innego niż hiszpański (kastylijski).
Kres rządów generała Franco doprowadził do zwiększenia się liczby dzieł literackich w aragońskim. Przeprowadzono także wiele badań lingwistycznych. Mimo to, wkrótce może okazać się, że język ten wyginie.
W dzisiejszych czasach, aragoński ciągle jest używany na obszarze, z którego się wywodzi, gdzie żyje około 10 tysięcy osób posługujących się nim jako pierwszym językiem. Dodatkowo, kolejne 20 tysięcy osób uczy się aragońskiego jako drugiego języka. Aragońskim posługuje się więc około 30 tysięcy ludzi.
Dialekt Ribagorçan posiada cechy zarówno języka katalońskiego, jak i aragońskiego.
Aragoński wyodrębnił się, około VIII wieku naszej ery, z jednego z dialektów łaciny używanego w Pirenejach, posiadającego liczne zapożyczenia z języka baskijskiego. Dzięki rozwojowi terytorialnemu królestwa Aragonii język ten rozprzestrzeniał się głównie w kierunku południowym.
Połączenie z Aragonią obszarów Katalonii spowodowało dwujęzyczność królestwa (na zachodzie mówiono aragońskim, a na wschodzie – katalońskim). Co więcej, kataloński był częściej niż aragoński przyjmowany przez ludność zamieszkującą nowe obszary zajmowane przez królestwo (jak choćby Baleary).
Unia Aragonii i Kastylii spowodowała dalszy zanik języka aragońskiego. Choć porozumiewało się nim wiele osób, jego użycie ograniczało się jedynie do sytuacji nieformalnych. Nowa władza chciała pokazać swą siłę poprzez narzucenie swej mowy.
Najbardziej tragicznym czasem w historii aragońskiego był okres dyktatury generała Franco w XX wieku. Dzieci w szkołach bito za mówienie w tym języku, a prawo zabraniało używania jakiegokolwiek języka innego niż hiszpański (kastylijski).
Kres rządów generała Franco doprowadził do zwiększenia się liczby dzieł literackich w aragońskim. Przeprowadzono także wiele badań lingwistycznych. Mimo to, wkrótce może okazać się, że język ten wyginie.
W dzisiejszych czasach, aragoński ciągle jest używany na obszarze, z którego się wywodzi, gdzie żyje około 10 tysięcy osób posługujących się nim jako pierwszym językiem. Dodatkowo, kolejne 20 tysięcy osób uczy się aragońskiego jako drugiego języka. Aragońskim posługuje się więc około 30 tysięcy ludzi.
Dialekt Ribagorçan posiada cechy zarówno języka katalońskiego, jak i aragońskiego.