Język fiński

Język fiński
Język fiński (fiń., []) – język należący do podgrupy języków bałtycko-fińskich, zaliczanej do podrodziny języków ugrofińskich z rodziny uralskiej. Najbliżej jest spokrewniony m.in. z językiem estońskim oraz językami ludów północno-zachodniej Rosji, dalsze pokrewieństwo łączy go z językiem węgierskim.

Fiński jest obok szwedzkiego jednym z dwóch języków urzędowych w Finlandii oraz jednym z języków urzędowych Unii Europejskiej. W Finlandii za język ojczysty uważa go ok. 4,7 mln ludzi (92% populacji). W Szwecji, gdzie posługuje się nim około 300 tys. mieszkańców pochodzenia fińskiego, jest oficjalnie uznawany jako język mniejszości, jest też oficjalnie językiem mniejszości w Republice Karelii w Rosji. Niewielkie fińskojęzyczne mniejszości znajdują się również w prowincji Finnmark na północy Norwegii oraz w Estonii.

Jako przedstawiciel rodziny uralskiej, różni się znacznie od rodziny indoeuropejskiej, w skład której wchodzi większość języków używanych w Europie. Odróżnia go przede wszystkim aglutynacyjność, piętnaście przypadków, złożona gramatyka, zwłaszcza harmonia samogłosek, wymiany spółgłoskowe, brak rodzaju gramatycznego i czasu przyszłego. Wielowiekowe kontakty sprawiły jednak, że pod względem składni i słownictwa fiński ma pewne cechy wspólne z językami indoeuropejskimi, przede wszystkim szwedzkim.

Jest językiem żywym, używanym w mowie i piśmie, rozwijającym się, mającym bogatą i cenioną na świecie literaturę. Po fińsku nadaje ponad dziesięć stacji telewizyjnych o zasięgu krajowym i regionalnym, ponad pięćdziesiąt rozgłośni radiowych, ponadto w języku tym wychodzi ponad 120 gazet krajowych, regionalnych i lokalnych.

Język fiński zalicza się do bałtycko-fińskiej podgrupy fińskiej grupy rodziny języków ugrofińskich. Języki ugrofińskie wchodzą w skład uralskiej rodziny językowej, a wraz z nią w skład uralo-ałtajskiej ligi językowej. Ponieważ do kolejnych rozpadów w ramach ugrofińskiej wspólnoty językowej doszło już kilka tysięcy lat temu (w III i II tysiącleciu p.n.e.), dzisiejsze języki ugrofińskie od dawna rozwijały się samodzielnie, a przy tym, ze względu na dystans geograficzny między terenami zamieszkałymi przez poszczególne ludy ugrofińskie, ulegały wpływom różnych języków sąsiednich; w przypadku fińskiego były to głównie wpływy szwedzkie i rosyjskie. W efekcie, mimo niewątpliwego wspólnego pochodzenia, podobieństwo języków ugrofińskich jest niewielkie i polega przede wszystkim na zbliżonej gramatyce, natomiast słownictwo jest zupełnie odmienne. Największe podobieństwo do języka fińskiego wykazuje współczesny język estoński oraz języki używane przez wymierające ludy ugrofińskie nad Bałtykiem – iżorski, wepski, karelski, liwski, võro i wotycki, tym niemniej nawet one nie są wzajemnie zrozumiałe.

Kraj (państwo)
  • Finlandia


  • Szwecja
    Szwecja, Królestwo Szwecji (, Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane zarówno do państw skandynawskich oraz krajów nordyckich. Szwecja jest członkiem Unii Europejskiej od 1995 roku. Z około 10,3 mln mieszkańców jest najludniejszym krajem skandynawskim. Graniczy z Norwegią, Finlandią oraz z Danią przez most nad cieśniną Öresund.