บราซิเลีย (Brasília) เป็นเมืองหลวงของประเทศบราซิล ได้รับการก่อตั้งเป็นเมืองหลวงในปี พ.ศ. 2503 ก่อนหน้านี้เมืองหลวงของประเทศได้แก่ ซัลวาดอร์ (พ.ศ. 2092-2306) และรีโอเดจาเนโร (พ.ศ. 2306-2503) เมืองนี้ได้รับการวางแผนผังเมืองเป็นอย่างดี เช่นเดียวกับกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ของสหรัฐอเมริกา และกรุงแคนเบอร์รา ประเทศออสเตรเลีย ชื่อบราซิเลียมาจากภาษาละตินแปลว่า "บราซิล"
นครรีโอเดจาเนโรเคยเป็นเมืองหลวงของประเทศบราซิลนานเกือบ 3 ศตวรรษ พื้นที่ติดชายฝั่งทะเลนี้ได้ชื่อว่าเป็นเมืองที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศ แต่ด้วยอาณาเขตที่อยู่ห่างไกลสุดขอบแผ่นดิน ทำให้รัฐบาลมีความคิดที่จะย้ายเมืองหลวงขยับเข้าไปใจกลางแผ่นดินมากขึ้น เพื่อกระจายความเจริญให้ทั่วถึงและป้องกันการโจมตีทางทะเลจากชาติต่าง ๆ เช่น โปรตุเกส ฝรั่งเศส เนเธอร์แลนด์ แผนการที่วางไว้ คือการทำให้บราซิเลียซึ่งตั้งอยู่บริเวณตอนกลางของฝั่งตะวันตก กลายเป็นศูนย์กลางของที่ทำการรัฐบาล แผนการสร้างกรุงใหม่ได้รับการเสนอขึ้นมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2366 และในที่สุด พื้นที่ 14,400 ตารางกิโลเมตรนี้ก็ได้กลายเป็นสถานที่ก่อสร้างเมืองหลวงแห่งใหม่ที่ชื่อว่า บราซิเลีย ในปี พ.ศ. 2499 รัฐบาลได้จัดการแข่งขันออกแบบผังเมืองใหม่และใช้ผังเมืองที่ชนะการแข่งขันเป็นต้นแบบในการก่อสร้าง ประธานาธิบดีฌูเซลีนู กูบีแชก (Juscelino Kubitschek) ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้นำประเทศในขณะนั้น ต้องการสร้างเมืองใหม่ให้แล้วเสร็จในขณะที่อยู่ยังในตำแหน่ง ทำให้การก่อสร้างเป็นไปอย่างเร่งรีบโดยใช้เวลาเพียง 3 ปีครึ่ง รัฐบาลได้สถาปนากรุงบราซิเลียเป็นเมืองหลวงอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2503 แม้ว่าการก่อสร้างจะยังเสร็จไม่สมบูรณ์ก็ตาม
บราซิเลียเป็นที่ตั้งของรัฐสภาและที่ทำการสำคัญของรัฐบาล นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของสำนักงานใหญ่ของหลายบริษัท เมืองแห่งนี้มีนโยบายผังเมืองที่ชัดเจน มีพื้นที่เฉพาะซึ่งจำกัดไว้สำหรับสิ่งปลูกสร้างเกือบทุกชนิด อาทิ มีการจัดพื้นที่การสำหรับให้ประชาชนสร้างอาคารที่อยู่อาศัยบริเวณรอบ ๆ เขตเมือง สร้างศูนย์กลางความเจริญไว้ติดกับถนนใหญ่ มีพื้นที่สำหรับสร้างโรงแรมและที่พักแบ่งเป็นตอนเหนือและตอนใต้ เมื่อมองจากด้านบน ผังเมืองของกรุงบราซิเลียจะมีลักษณะคล้ายเครื่องบินหรือผีเสื้อ ปัจจุบันกรุงบราซิเลียมีประชากรมากกว่า 2,550,000 คน ซึ่งเป็นจำนวนที่มากกว่าที่ประมาณการไว้ กรุงบราซิเลียเดิมซึ่งได้รับการออกแบบให้เป็นที่ทำการของรัฐจึงกลายมาเป็นที่อยู่อาศัยของผู้อพยพจำนวนมากจากตอนเหนือของประเทศ
