Harita - Çobanlar

Çobanlar, Afyonkarahisar iline bağlı bir ilçedir.

Yöre tarihinin Akarçay Nehri kenarındaki höyüklerden de anlaşıldığı gibi Eski Tunç Çağı'na kadar uzandığı bilinmektedir. Bugünkü Kocaöz (Feleli) Köyü'nde antik Anabura kenti kurulmuştur. Afyon Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Artemis heykeli buradan çıkarılmıştır. Bir rivayete göre: Danişmentlileri oluşturan Avşar boylarından Süleymanlı koluna mensup bir grubun bu bölgeye yerleştiği Çobanlar, Işıklar ve Sülümenli beldelerinin bu oymak tarafından kuruldugu, hatta kurucuların kardeş oldukları rivayet edilir. Bilindiği gibi Danişmendlilerin dağılmasıyla onlara bağlı birçok oymak ve boy başta Batı Anadolu olmak üzere birçok yere dağılmışlardır.

Rivayete göre; bölgenin Bizanslılardan Türklere geçmesiyle Çobanlar'ın, Sülümenli'nin ve Işıklar'ın Dulkadiroğulları Beyliği'ne mensup Oğuzların Avşar boyunun Civanşirli kolunun Selmanlı, Sülümenli, Süleymanlı aşireti tarafından kurulduğu rivayet edilmektedir.

Bir başka rivayete göre ise; Civanşirli aşiretine mensup bir oymağın Mısır dolaylarından Eskişehir'e geldiği bu oymaktan iki kardeşin Afyonkarahisar'ın Çobanlar, Işıklar ve Sülümenli beldelerine göç ederek yerleştiği rivayet edilmektedir. Çobanlar halkının kökeninin bu aşirete mensup olduğu, hatta birkaç kitapta Çobanlar'ın 1151 yıllarında fethedildiği yazmaktadır. Bununla birlikte yine Kanunu Sultan Süleyman zamanındaki vergi kayıtlarından Çobanlar isminin Çobanlar-ı kebir (Büyük Çobanlar) olarak adlandırıldığı anlaşılmaktadır. Yine ilçeye değişik vesilelerle civar köy kasabalardan zaman zaman göç olduğu ilçedeki bazı insanların soyadlarından da anlaşılmaktadır.

Ayrıca, Nâzım Hikmet Kuvay-i Milliye Destanında Akarçay'dan ve Büyükçobanlar Köyü'nden şöyle bahseder;

".... Akarçay belki bir akar su, belki bir ırmak, belki küçücük bir nehirdir. Akarçay Dereboğazı’nda değirmenleri çevirip ve kılçıksız yılan balıklarıyla Yedişehitler kayasının gölgesine girip çıkar. ve kocaman çiçekleri eflâtun kırmızı beyaz ve sapları bir, bir buçuk adam boyundaki haşhaşların arasından akar. ve afyon önünde altıgözler köprüsü'nün altından gündoğuya dönerek ve konya tren hattına rastlayıp yolda büyükçobanlar köyü'nü solda ve kızılkilise'yi sağda bırakıp gider."

Merkezde, tipik Osmanlı mimarisinde inşa edilmiş avlulu evler dikkat çeker.