Döviz - Batı Afrika CFA frangı

Döviz  >  Batı Afrika CFA frangı

Batı Afrika CFA frangı

Fr
Batı Afrika CFA frangı (Fransızca: franc CFA; ISO 4217: XOF) Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine Bissau, Mali, Nijer, Senegal ve Togo'da kullanılan bir para birimidir. Senegal'ın başkenti Dakar'da Batı Afrika Devletleri Merkez Bankası tarafından dağıtılır. Bir frank 100 tane centimee bölünür, fakat centimeler dağıtılmamaktadır.

Birçok orta Afrika ülkesinde tam aynı değere sahip olan Orta Afrika CFA frangı kullanılmaktadır.

Ülke

Benin

Benin ya da resmî adı ile Benin Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Nijer, Nijerya, Togo ve Burkina Faso oluşturmakta olup, ülkenin güneyinde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi yer almaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Dahomey Cumhuriyeti adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. 1975 yılında ülke içerisinde yaşanan siyasi gelişmeler neticesinde ülke adı Benin Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiş, 1990 yılında da rejimin bir kez daha değişmesi ile ülkenin ismi günümüzde de kullanılan Benin Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Porto-Novo'dur.

Ülkenin kurulu olduğu topraklara Fransa sömürgesi olduğu dönemlerde Dahomey Krallığı'nın kurulu olduğu bölgelerde yer almasına istinaden Dahomey olarak adlandırılmış, bu isim bağımsızlık döneminde de yeni ülkenin ismi olarak benimsenmiştir. Ülke içerisinde yaşanan rejim değişiklikleri neticesinde Benin adını alan ülkenin bu isminin Benin'in hem güncel toprakları hem de tarihi açısından ilişkisi bulunmayan Benin Krallığı'ndan esinlenerek kullanılmıştır.

Burkina Faso

Burkina Faso, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Mali, Nijer, Benin, Togo, Gana ve Fildişi Sahili oluşturmaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Yukarı Volta adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde siyasi belirsizlikler neticesinde darbeler yaşanmış, 4 Ağustos 1983 tarihinde Thomas Sankara önderliğinde devrim gerçekleştirilmiş, ülkenin ismi de devrim neticesinde Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Ouagadougou'dur.

Ülkenin kurulu olduğu bölümler Fransa sömürgesi olduğu dönemlerde Volta nehrinin üst bölümünde kaldığı için Fransızcada Haute-Volta (Yukarı Volta) olarak adlandırılmış, bu isim bağımsızlık kazanıldıktan sonra da ülke ismi olarak kullanılmaya devam edilmiştir. 1983 yılında Thomas Sankara önderliğinde gerçekleştirilen devrim neticesinde Yukarı Volta’nın ismini onurlu insanların yaşadığı anayurt anlamına gelen Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Burkina Mossilerin dili olan Mòoré dilinde onurlu, bozulmayan anlamında kullanılırken, faso kelimesi de Dioula dilinde 'anavatan, baba ocağı (fa: baba, so: ev, köy) anlamına gelmektedir. Bu iki kelimenin birleştirilmesi ile ülke ismi oluşturulmuş ve günümüzde de kullanılmaktadır.

Fildişi Sahili

Fildişi Sahili ya da resmî adı ile Fildişi Sahili Cumhuriyeti (ülke ismi Fildişi Kıyısı ya da Fildişi Kıyısı Cumhuriyeti olarak da kullanılabilmektedir ) (Fransızca: Côte d’Ivoire [kot diˈvwaʀ]), Afrika kıtasının batı kısmında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Mali, Burkina Faso, Gana, Liberya ve Gine oluşturmaktadır. Bunun haricinde ülkenin güneyinde Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti Yamoussoukro'dur.

Ülkenin kurulu olduğu bölgelerde sahip olduğu çok sayıda fil nedeniyle 16.yüzyılda Portekizliler tarafından fildişi elde edebilmek ve ticaretini gerçekleştirebilmek adına fil avı gerçekleştirilmiş ve birçok fil avcılar tarafından öldürülmüştür. Bu olay nedeniyle ülkenin ismi Fransızca Fildişi Sahili anlamına gelen Côte d’Ivoire olarak belirlenmiş, fildişi uzun yıllar ülkenin en önemli ihracat kaynaklarından birini oluşturmuştur. Ancak ülke isminin her bir dilde farklı versiyonlarda söylenmesi (Fildişi Sahili, Elfenbeinküste, Ivory Coast, Costa de Marfil vb.) ve uluslararası alanlarda karışıklıklara neden olması nedeniyle 1985 yılında dönemin devlet başkanı Félix Houphouët-Boigny aldığı karar ile ülke isminin bundan sonra sadece Fransızca hali ile kullanılabileceğini ve diğer dillere birebir çevrilemeyeceğini belirtmiştir.

Gine-Bissau

Gine Bissau ya da resmî adı ile Gine Bissau Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde bulunan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Senegal ve Gine oluşturmakta olup, ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti Bissau'dur.

Ülkenin ismi bir Tuareg kelimesi olan aginaw sözcüğünden gelmekte olup, sözcük siyahi anlamına gelmektedir. Bu kelimeden yola çıkarak ülke ismi siyahilerin yaşadığı ülke anlamında kullanılmaktadır. Ancak komşusu olan Gine ile aynı ismi taşımamak adına ülke isminin sonuna başkent Bissau adına eklenerek günümüzde de kullanılan Gine-Bissau ismi ortaya çıkmıştır.

Mali

Mali ya da resmî adıyla Mali Cumhuriyeti (Fransızca: République du Mali), Batı Afrika'da bulunan denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Afrika kıtasının en büyük yedinci ülkesi konumunda olan ülkenin komşuları (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Cezayir, Nijer, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine, Senegal ve Moritanya oluşturmaktadır. Ülkenin başkenti Bamako'dur.

Ülkenin ismi tarihte yer alan Mali İmparatorluğu ile bu imparatorlukta yaşanan Malinkeliler'den esinlenerek konulmuştur. Ayrıca ülkede konuşulan dillerden biri olan Bambaraca'da mali kelimesi su aygırı anlamında kullanılmaktadır.

Nijer

Nijer veya resmi adıyla Nijer Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında bulunan ve denize kıyısı bulunmayan bir parlamenter cumhuriyet ülkesidir. Nijer kuzeyde Cezayir ve Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya ve Benin, batıda ise Burkina Faso ve Mali ile komşu konumundadır. Nijer cumhuriyeti Mali, Songhai, Kanem-Bornu ve Sokoto gibi imparatorlukların yer aldığı topraklarda kurulmuştur. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülke büyük bir Afrika nehrinin adını taşımaktadır. Toprakların %55 çöl ya yarı-çöldür. Etnik grupları bakımından: Hausa, Djerma, Tuareg, Kanuri, Tubu, Arap, Gurmançe, Fulani ile oluşmakta ve başlıca konuşulan diller Hausa Djerma, kanurice, Fulanıca, Temaşekçe, Tıbuca, Arapça ve Gurmançe'dir. Resmi işlemlerde Fransızca kullanılmaktadır. Ülkenin başkenti Niamey'dir.

Nijer, Afrika kıtası üzerinde 1.267.000 km² bir alan kaplamaktadır. Ülkenin orta kısmında bulunan Aïr Dağları'nın en yüksek noktası 2.022 metre ile Mont Idoukal-n-Taghès adlandırlan bölümüdür. Ülkenin batısında, kuzeyinde ve güneyinde birçok çöl bulunurken, %30 kaplama alanı ile Ténéré Çölü ülkenin en büyük çölüdür. Çöller genel itibarıyla ülke topraklarının üçte ikisini kapsamaktadır. Kıtanın en büyük üçüncü nehri konumunda bulunan Nijer Nehri, ülkenin güneybatı bölümünde 650 km'lik bir uzunluk ile ülke sınırları içerisinden akmaktadır. Tarıma elverişli alanların çoğu Nijer nehri kıyısındadır. Ülkenin ayrıca Çad Gölü'ne kıyısı bulunmaktadır Ülke toplam sınırı olan 5.697 km'den 1.497 km'si ve böylelikle en uzun ülke sınırını Nijerya, 1.175 km'si Çad, 956 km'si Cezayir, 821 km'si Mali, 628 km'si Burkina Faso, 354 km'si Libya ve 266 km'si ise Benin sınırından oluşmaktadır.

Senegal

Senegal (Fransızca: le Sénégal), resmî adıyla Senegal Cumhuriyeti (Fransızca: République du Sénégal), Senegal Nehri'nin güneyinde, Batı Afrika'da yer alan bir ülkedir. Batıda Atlas Okyanusu 531 km, kuzeyde Moritanya 813 km, doğuda Mali 419 km, güneyde ise Gine 330 km ve Gine Bissau 338 km sınırı bulunan Senegal'in toplam sınır uzunluğu Atlas Okyanusu dahil 3171 km'dir. Yeşil Burun Adaları adaları Senegal kıyılarının 560 km ötesindedir.Gambiya bu ülkenin 300 km içerisine kadar ilerleyen bir anklav halindedir.

Ülkenin başkenti Dakar'dır. Dakar, ülkenin ve Afrika kıtasının en batısında bulunan Cap-Vert yarımadasında kurulmuştur. Atlantik okyanusuna 531 km kıyısı bulunan Senegal'de tarihte çeşitli sömürge kolonileri kurulmuştur. Dakar'ın 300 metre açıklarında bulunan Gorée Adası 19. yüzyılda köle ticareti için kullanılmaktayken günümüzde ise bir turizm merkezi olarak tüm dünyaya köle ticaretinin dehşetini göstermek için kullanılmaktadır.

Togo

Togo ya da resmî adıyla Togo Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Burkina Faso, Benin ve Gana oluşturmakta olup, ülkenin güneyinde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi bulunmaktadır. Ülkenin başkenti Lomé'dir.

Ülkenin ismi Ewe dilinden gelmektedir. Ewe dilinde Togo kelimesi to (Türkçe:su) ve go (Türkçe:liman) kelimelerinden oluşmaktadır. Almanya'nın burada kurduğu ilk sömürge düzeninde bölgeyi Togoland ismi verilmiş, buradan da esinlenerek ülkenin tamamına genelinde Togo ismi kullanılmış, bağımsızlık sonrası da bu isim yeni ülkenin ismi olarak da seçilmiştir.

Dil

West African CFA franc (English)  Franc CFA (Français)  CFA-Franc BCEAO (Deutsch)  Franco CFA da África Ocidental (Português)  Франк КФА BCEAO (Русский)  Franco CFA de África Occidental (Español)  非洲金融共同体法郎 (中文)  Franc CFA BCEAO (Română)  西アフリカCFAフラン (日本語)  Західноафриканський франк (Українська)  서아프리카 CFA 프랑 (한국어)  Franc CFA Afrika Barat (Bahasa Indonesia)  Batı Afrika CFA frangı (Türkçe)  Západoafrický frank (Slovenčina)  Φράγκο CFA Δυτικής Αφρικής (Ελληνικά)  Franc CFA Tây Phi (Tiếng Việt) 
 mapnall@gmail.com