Waluta - Świat

Waluta
Waluta (wł. valuta „wartość” z łac. valere „być silnym, mieć moc”), jednostka monetarna – nazwa pieniądza obowiązującego w danym państwie. Nazwę tę stosuje się przede wszystkim w kontekście wymiany międzynarodowej. Waluta jest wtedy środkiem rozliczeniowym (czyli miernikiem wartości) oraz środkiem regulowania płatności (należności i zobowiązań) w transakcjach międzynarodowych. Skrótowe oznaczenie waluty (np. GBP), to ustandaryzowany, trzyliterowy kod przyjęty przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO). Dwie pierwsze litery oznaczają kraj, w którym dana waluta obowiązuje (np. GB – Great Britain), a trzecia to zazwyczaj inicjał danej waluty (P – Pound).

Współcześnie w prawie wszystkich państwach świata istnieje tylko jedna podstawowa jednostka monetarna oraz jakaś jednostka mniejsza, zwana zdawkową (najczęściej jest to jedna setna, rzadziej tysięczna, inne stosunki są bardzo rzadkie: np. w Mauretanii i na Madagaskarze jest to jedna piąta, w Wietnamie i w Chińskiej Republice Ludowej – jedna dziesiąta, która potem ponownie dzieli się na dziesięć jednostek drugiego rzędu), a wszystkie banknoty i monety są okrągłymi wielokrotnościami tych jednostek – 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 (czasem występują też półokrągłe – 3, 15, 25) itd. W prawie każdym państwie, gdzie najmniejszą jednostką jest jedna setna, całkowita liczba nominałów będących jednorazowo w obiegu wynosi 15 (np.: 0,01, 0,02, 0,05, 0,10, 0,20, 0,50, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500). W przypadku państw, gdzie waluta ma tylko wartości całkowite lub inflacja wymusza rezygnację z niskich wartości, ten zakres odpowiednio się przesuwa (np.: 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000, 20000, 50000) tak, aby w obiegu zawsze była podana liczba nominałów, chociaż są wyjątki, np.: w Czechach – 12 nominałów, w Polsce – 14 nominałów do czasu wprowadzenia do obiegu banknotu 500 zł. Od 10 lutego 2017 roku w Polsce w obiegu jest 15 nominałów.

Waluta jest wtedy środkiem rozliczeniowym (czyli miernikiem wartości) oraz środkiem regulowania płatności (należności i zobowiązań) w transakcjach międzynarodowych.

O walucie krajowej mówimy, gdy mamy na myśli jednostkę monetarną danego kraju (ale tylko taką, która występuje na rynku międzynarodowym). Walutę zagraniczną rozumiemy natomiast jako zagraniczny środek płatniczy, środki i instrumenty monetarne używane do dokonywania płatności i transferów pieniężnych z jednego obszaru walutowego do drugiego. Do waluty zagranicznej zalicza się zagraniczne monety, banknoty, depozyty w bankach zagranicznych oraz inne zagraniczne płynne, krótkookresowe roszczenia finansowe.

Aby jednostka monetarna danego kraju stała się walutą w obrocie międzynarodowym, musi być wymienialna na inne waluty (zobacz: wymienialność waluty).

O tym jaki jest stosunek wymiany między dwiema walutami (w tym krajowa wobec zagranicznej) informuje kurs walutowy. Waluty są przedmiotem obrotu na rynkach (kursy są więc ustalane w sposób rynkowy). Dla oficjalnych transakcji oraz celów informacyjnych banki centralne ustalają i ogłaszają krajowe kursy wymiany walut (np. EBC, NBP).

ISO Waluta Symbol Cyfry znaczące
AFN Afgani (Afghan afghani) Ø‹ 2
XUA Afrykański Bank Rozwoju (XUA) 0
MGA Ariary (Malagasy ariary) Ar 2
PAB Balboa (Panamanian balboa) B/ 2
THB Bat (Thai baht) ฿ 2
ETB Birr (Ethiopian birr) Br 2
BOB Boliviano (Boliviano) Bs 2
VES Boliwar (Venezuelan bolívar) BsS. or Bs. 2
GHS Cedi (Ghanaian cedi) ₵ 2
CRC Colon kostarykański (Costa Rican colon) â‚¡ 2
SVC Colón salwadorski (Salvadoran colón) 2
NIO Cordoba oro (Nicaraguan córdoba) C$ 2
GMD Dalasi (Gambian dalasi) D 2
MKD Denar (Macedonian denar) ден 2
DZD Dinar algierski (Algerian dinar) دج 2
BHD Dinar bahrajski (Bahraini dinar) د.ب 3
IQD Dinar iracki (Iraqi dinar) عد 3
JOD Dinar jordański (Jordanian dinar) دا 3
KWD Dinar kuwejcki (Kuwaiti dinar) دك 3
LYD Dinar libijski (Libyan dinar) لد 3
RSD Dinar serbski (Serbian dinar) дин or din. 2
TND Dinar tunezyjski (Tunisian dinar) دت 3
AED Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich (United Arab Emirates dirham) دإ 2
MAD Dirham marokański (Moroccan dirham) د Ù…. 2
STN Dobra (São Tomé and Príncipe dobra) 2
FJD Dolar Fidżi (Fijian dollar) $ 2
HKD Dolar Hongkongu (Hong Kong dollar) $ 2
TTD Dolar Trynidadu i Tobago (Trinidad and Tobago dollar) $ 2
SBD Dolar Wysp Salomona (Solomon Islands dollar) $ 2
ZWL Dolar Zimbabwe (Zimbabwean dollar) 2
USD Dolar amerykański (United States dollar) $ 2
AUD Dolar australijski (Australian dollar) $ 2
BSD Dolar bahamski (Bahamian dollar) $ 2
BBD Dolar barbadoski (Barbados dollar) $ 2
BZD Dolar belizeński (Belize dollar) $ 2
BMD Dolar bermudzki (Bermudian dollar) $ 2
BND Dolar brunejski (Brunei dollar) $ 2
GYD Dolar gujański (Guyanese dollar) $ 2
JMD Dolar jamajski (Jamaican dollar) $ 2
KYD Dolar kajmański (Cayman Islands dollar) $ 2
CAD Dolar kanadyjski (Canadian dollar) $ 2
LRD Dolar liberyjski (Liberian dollar) $ 2
NAD Dolar namibijski (Namibian dollar) $ 2
NZD Dolar nowozelandzki (New Zealand dollar) $ 2
SGD Dolar singapurski (Singapore dollar) $ 2
SRD Dolar surinamski (Surinamese dollar) $ 2
TWD Dolar tajwański (New Taiwan dollar) $ 2
XCD Dolar wschodniokaraibski (East Caribbean dollar) $ 2
AMD Dram (Armenian dram) ֏ 2
CVE Escudo Zielonego Przylądka (Cape Verde escudo) Esc or $ 2
EUR Euro (Euro) € 2
AWG Florin arubański (Aruban florin) Æ’ 2
HUF Forint (Hungarian forint) Ft 2
XPF Frank CFP (CFP franc) â‚£ 0
DJF Frank Dżibuti (Djiboutian franc) Fr 0
KMF Frank Komorów (Comoro franc) Fr 0
BIF Frank burundyjski (Burundian franc) Fr 0
GNF Frank gwinejski (Guinean franc) Fr 0
CDF Frank kongijski (Congolese franc) Fr 2
RWF Frank rwandyjski (Rwandan franc) Fr 0
CHF Frank szwajcarski (Swiss franc) Fr 2
EGP Funt egipski (Egyptian pound) £ or جم 2
FKP Funt falklandzki (Falkland Islands pound) £ 2
GIP Funt gibraltarski (Gibraltar pound) £ 2
LBP Funt libański (Lebanese pound) لل 2
SSP Funt południowosudański (South Sudanese pound) £ 2
SDG Funt sudański (Sudanese pound) جس. 2
SYP Funt syryjski (Syrian pound) £ or لس 2
GBP Funt szterling (Pound sterling) £ 2
SHP Funt Świętej Heleny (Saint Helena pound) £ 2
HTG Gourde (Haitian gourde) G 2
PYG Guaraní (Paraguayan guaraní) ₲ 0
ANG Gulden Antyli Holenderskich (Netherlands Antillean guilder) Æ’ 2
UAH Hrywna (Ukrainian hryvnia) â‚´ 2
JPY Jen (Japanese yen) ¥ 0
MMK Kiat (Myanmar kyat) Ks 2
PGK Kina (Papua New Guinean kina) K 2
LAK Kip (Lao kip) â‚­ 2
CZK Korona czeska (Czech koruna) Kč 2
DKK Korona duńska (Danish krone) kr 2
ISK Korona islandzka (Icelandic króna) kr 0
NOK Korona norweska (Norwegian krone) kr 2
SEK Korona szwedzka (Swedish krona) kr 2
HRK Kuna (Croatian kuna) kn 2
MWK Kwacha malawijska (Malawian kwacha) MK 2
ZMW Kwacha zambijska (Zambian kwacha) ZK 2
AOA Kwanza (Angolan kwanza) Kz 2
GEL Lari (Georgian lari) ₾ 2
MDL Lej Mołdawii (Moldovan leu) L 2
RON Lej rumuński (Romanian leu) lei 2
ALL Lek (Albanian lek) L 2
HNL Lempira (Honduran lempira) L 2
SLL Leone (Sierra Leonean leone) Le 2
BGN Lew (Bulgarian lev) лв 2
SZL Lilangeni (Swazi lilangeni) L 2
TRY Lira turecka (Turkish lira) ₺ 2
LSL Loti (Lesotho loti) L 2
AZN Manat azerbejdżański (Azerbaijani manat) ₼ 2
TMT Manat turkmeński (Turkmenistan manat) m 2
BAM Marka zamienna (Bosnia and Herzegovina convertible mark) KM or КМ 2
MZN Metical (Mozambican metical) MT 2
NGN Naira (Nigerian naira) ₦ 2
ERN Nakfa (Eritrean nakfa) Nfk 2
BTN Ngultrum (Bhutanese ngultrum) Nu 2
ILS Nowy izraelski szekel (Israeli new shekel) ₪ 2
XPD Pallad (Palladium) 0
MOP Pataca (Macanese pataca) P 2
TOP Paʻanga (Tongan paʻanga) T$ 2
ARS Peso argentyńskie (Argentine peso) $ 2
CLP Peso chilijskie (Chilean peso) $ 0
DOP Peso dominikańskie (Dominican peso) $ 2
PHP Peso filipińskie (Philippine peso) ₱ 2
COP Peso kolumbijskie (Colombian peso) $ 2
CUP Peso kubańskie (Cuban peso) $ 2
CUC Peso kubańskie wymienialne (Cuban convertible peso) $ 2
MXN Peso meksykańskie (Mexican peso) $ 2
UYU Peso urugwajskie (Uruguayan peso) $ 2
XPT Platyna (Platinum) 0
BWP Pula (Botswana pula) P 2
GTQ Quetzal (Guatemalan quetzal) Q 2
ZAR Rand (South African rand) Rs 2
BRL Real brazylijski (Brazilian real) R$ 2
CNY Renminbi (Renminbi) ¥ or 元 2
IRR Rial irański (Iranian rial) ï·¼ 2
YER Rial jemeński (Yemeni rial) ï·¼ 2
QAR Rial katarski (Qatari riyal) رق 2
OMR Rial omański (Omani rial) رع. 3
SAR Rial saudyjski (Saudi riyal) رس 2
KHR Riel kambodżański (Cambodian riel) ៛ 2
MYR Ringgit (Malaysian ringgit) RM 2
BYN Rubel białoruski (Belarusian ruble) Br 2
RUB Rubel rosyjski (Russian ruble) ₽ 2
MUR Rupia Mauritiusu (Mauritian rupee) ₨ 2
IDR Rupia indonezyjska (Indonesian rupiah) Rp 2
INR Rupia indyjska (Indian rupee) ₹ 2
LKR Rupia lankijska (Sri Lankan rupee) Rs රු or ரூ 2
MVR Rupia malediwska (Maldivian rufiyaa) Þƒ 2
NPR Rupia nepalska (Nepalese rupee) ₨ 2
PKR Rupia pakistańska (Pakistani rupee) ₨ 2
SCR Rupia seszelska (Seychelles rupee) ₨ 2
PEN Sol (Peruvian sol) S/ 2
KGS Som (Kyrgyzstani som) с 2
TJS Somoni (Tajikistani somoni) ЅМ 2
XDR Specjalne prawa ciągnienia (Special drawing rights) 0
XAG Srebro (Silver) 0
UZS Sum (Uzbekistan som) so'm or сўм 2
KES Szyling kenijski (Kenyan shilling) Sh 2
SOS Szyling somalijski (Somali shilling) Sh 2
TZS Szyling tanzański (Tanzanian shilling) Sh 2
UGX Szyling ugandyjski (Ugandan shilling) Sh 0
BDT Taka (Bangladeshi taka) ৳ 2
WST Tala (Samoan tala) T 2
KZT Tenge (Kazakhstani tenge) ₸ 2
MNT Tugrik (Mongolian tögrög) ₮ 2
MRU Ugija (Mauritanian ouguiya) 2
CLF Unidad de Fomento (Unidad de Fomento) 4
VUV Vatu (Vanuatu vatu) Vt 0
KRW Won południowokoreański (South Korean won) â‚© 0
KPW Won północnokoreański (North Korean won) â‚© 2
XAU Złoto (Gold) 0
PLN Złoty (Polish złoty) zÅ‚ 2
VND Đồng (Vietnamese đồng) â‚« 0