Litouws

Litouws
Het Litouws (lietuvių kalba) is een van de meest archaïsche van de levende Indo-Europese talen. Samen met het Lets behoort het tot de familie van de Baltische talen. Het is de officiële taal van Litouwen en heeft ongeveer 3,5 miljoen sprekers.

Er is literaire overlevering sinds de 16e eeuw. De eerste tekst is een vertaling van de catechismus van Luther. Later is er een rijke literatuur ontstaan. Het Litouws werd ook gesproken in grote delen van Oost-Pruisen, waar de taal in de 19e eeuw, dankzij een tolerante houding ten opzichte van minderheden, kon overleven toen die in het door Rusland beheerste Litouwen zelf verboden was. Boeken in de Litouwse taal werden vanuit Pruisen naar Litouwen gesmokkeld. Een belangrijke Pruisisch-Litouwse schrijver was dominee Kristijonas Donelaitis (1714-1780).

Land (geografie)
  • Letland
    Letland (Lets: Latvija), officieel de Republiek Letland (Lets: Latvijas Republika), is een land in Noordoost-Europa en een van de Baltische landen aan de Oostzee.

    Het land wordt begrensd door Estland in het noorden, Litouwen en Wit-Rusland in het zuiden, Rusland in het oosten en het deelt een zeegrens met Zweden in het westen. Letland, met 1.862.687 inwoners (juli 2021) en een oppervlakte van 64.589 km², behoort tot de minst- en dunstbevolkte landen van de Europese Unie. De hoofdstad van Letland is Riga, de officiële taal is het Lets en de munteenheid de euro (per 1 januari 2014, voorheen was het de Letse lats). Het land kent een gematigd landklimaat.
  • Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek
    De Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek (Litouws: Tarybų Socialistinė Respublika, Wit-Russisch: Літоўская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, Russisch: Литовская Советская Социалистическая Республика) (LSSR) was een kort bestaande radenrepubliek die op 16 december 1918 opgericht werd door een voorlopige regering geleid door Vincas Mickevičius-Kapsukas. De republiek bestond tot 27 februari 1919 toen zij samengevoegd werd met de Wit-Russische Sovjetrepubliek tot de Litouws-Wit-Russische Socialistische Sovjetrepubliek.

    Hoewel pogingen werden gedaan om de republiek te representeren als een product van revolutionair socialisme, gesteund door lokale inwoners, was het een naar Moskou georiënteerde constructie om de Litouws-Russische Oorlog te legitimeren. De Litouwers steunden de Sovjets hierin niet maar vertrouwden op de eigen Republiek Litouwen die op 16 februari 1918 door de Litouwse Staatsraad uitgeroepen was.